Annotatsiya. «O’zbekiston tarixi» bo’yicha tayyorlagan ma’ruza matnlari fanning barcha ma’lumotlarini o’z ichiga qamrab olgan. O’quvchilarning tarix sohasidagi bilimlarini shakillantirishga qaratilgan

Savol va topshiriqlar

1. Milliy g'oya va mafkura deganda Siz nimani tushunasiz?

2. Jadidlarning milliy g'oya haqidagi qarashlari nimadan ibo-rat?

3. Milliy g'oya asosini nima tashkil qiladi?

4. Milliy g'oyaning mohiyati haqida yozma ma'lumot tayyor-lang.
2-§. 1917-YILDA O’zbekiston HUDUDIOAGI IJTIMOIY-IQTISODIY AHVOL. ROSSIYADA 1917-YIL

VOQEALARI VA UNING TURKISTONGA TA'SIRI

Reja:

1.O’zbekiston hududida ma'muriy-boshqaruv tizimlari

2. Xalq ommasining etnik va ijtimoiy tarkibi.

3. Iqtisodiy munosabatlar, xo’jalik faoliyati.

4. Rossiyada 1917-yil voqealari

Hozirgi O’zbekiston yerlari 1917-yilda Rossiya lmperiyasining Turkiston o’lkasi,shuningdek, Buxoro amirligi hamda Xiva xonligi tarkibi-da bo’lgan. Turkiston o’lkasi Sirdaryo, Farg’ona, Sa-marqand viloyatlaridagi uyezdlar hamda volostlarning katta qismida, Buxoro amirligining markaziy va g’arbiy qismlarida, Xorazm vohasida aholining ko’pchiligini O’zbeklar tashkil qilgan. Bu yerlarda tarixan turli ma'-muriy va siyosiy tizimlar tarkib topib kelgan. Buxoro amirligi va Xivada hokimiyat va ma'muriy boshqaruv an'anaviy bo’lib, Buxoroda amir, Xivada xon hukmronlik qilardi. Buxoro ma'muriy jihatdan bekliklarga, bekliklar esa amloklarga bo’lingan. Mamlakat poytaxti atrofidagi hududlar tumanlarga bo’linib, ularni amir nomidan qushbegi boshqargan. Beklar, qozilar, raislar, tuman-lardagi amlokdorlar amir tomonidan tayinlangan. o’ttiz-ga yaqin bekliklardagi amlokdorlar va boshqa amaldorlarni bekning o’zi tayinlar edi. Mamlakatda byudjet yo’q bo’lib, bojxona va soliqlardan kelgan mablag’lar amir xazinasiga tushardi. Beklar, qozilar o’z daromadlarining bir qismini har yili amirga tortiq qilish uchun sarflar edi-lar. Mamlakatda yotqizilgan qariyb 600 km. temir yo'l bo’yida Rossiya tasarrufida bo’lgan 20 ga yaqin rus sha-har va qarorgohlari bor edi.Xiva xonligi 20 ta beklikka bo’lingan. Bundan tashqari Beshariq va Qiyot-Qo’ng’irot noibliklari va xon-ning o’ziga qarashli yerlar (Xiva shahri) ham bor edi. Qushbegi va devonbegilar oliy mansabdor kishilar hisoblanganlar. Qo’shinga yasavulboshi qo’mondonlik qilgan. Iqtisodiy-savdo aloqalari karvon yo’llari va Amudaryo suv vositalari orqali amalga oshirilgan.