Annotatsiya. «O’zbekiston tarixi» bo’yicha tayyorlagan ma’ruza matnlari fanning barcha ma’lumotlarini o’z ichiga qamrab olgan. O’quvchilarning tarix sohasidagi bilimlarini shakillantirishga qaratilgan

MAVZU : BUXORO VA XORAZM RESPUBLIKALARIDAGI QUROLLI KURASHLAR

Reja:

1.Buxoro respublikasida tajovuzkorlarga qarshi qurolli kurash.

2.Qizil armiyaga qarshi harakatining mohiyati va natijalari
3.Xorazmda jang harakat-larining boshlanishi va kengayib borishi

Qizil qo’shinlarning Xorazm va Buxoro mamlakatlari hududlariga tajovuzkorlik bilan bostirib kirishlari davomida qilgan talonchiliklari, zo’rliklari, qon to’kishlari ommaviy noroziliklarni keltirib chiqargan asosiy sabablardan bo’ldi. Bu beboshliklar keyingi davrlarda ham davom etdi. Tajovuzkor qo’shinlarga buyruq bergan, qo’mondonlik qilgan, respublikalar hududlarida qizil askarlar garnizonlarini joylashtirib, ularga tayanib ish yuritgan bolsheviklar, harbiylar xalq boyliklari, mol-mulkini tortib olish, odamlarni qatag’on qilish, inqilobiy o’zgartirishlarni amalga oshirish, milliy qadriyatlarni oyoqosti qilishga boshchilik qildilar. Bu qizil armiyaga qarshi harakatning kengayib, ommaviy tus olishiga olib keldi. Harakatda yerli aholining deyarli barcha qatlamlari, birinchi navbatda dehqonlar qatnashdilar. Bu hol harakat boshliqlari, ularga kelib qo’shilganlarning turli tabaqalarga mansub bo’lgani, noroziliklar, qahr-g’azab, murosasiz janglarga shaylanganlar doiralari ko’lamining nechog’lik keng, o’tkir, shiddatli bo’lganidan dalolat beradi.

Qizil armiyaga qarshi kurash olib borgan guruhlar, shahar va tumanlarda ko’tarilgan qo’zg’olonlar Buxoro respub-likasining barcha — g’arbiy, markaziy, sharqiy qismlari-da boshlanib, ommaviy tus oldi. 1920-yil avgust oyining oxirgi kunida poytaxt Buxorodan ketgan amir Olimxon Sharqiy Buxoroga kelib, katta kuchlar to’pladi, ularning soni 12 ming, keyinroq 25 ming kishiga yetdi, qizil qo’shinlarga qarshi janglar olib borildi.Ibrohimbek (1889—1932), Davlatmandbek va boshqalar kurashga boshchilik qildilar. Jiddiy zarbalarga javoban qizil armiya qo’mondonligi yangi-yangi qismlarni, ko’plab qurol-aslahalarni yetkazib kelib, ishga soldi.