Annotasiya

II. 3- § Fan bo‘yicha grafik vazifalar to‘plami 
Muhandislik grafikasiga oid barcha fanlardan yetuk mutaxassis bo„lish, 
to„laqonli bilimni egallash uchun talabadan amaliy ish bajarish talab etiladi. Amaliy 
ish sifatida turli mazmundagi grafik vazifalar beriladi. Ushbu grafik vazifalarni 
mustaqil bajargan talabada fanga doir tushunchalar shakllanadi va uning grafik 
savodxonligi oshadi. 
Perspektivadan sessiya oralig„i vazifalari mazmuni tarkibida ham grafik 
vazifalar to„plami bo„lib, u talaba bilimini baholashda asosiy o„rinni egallaydi. Har 
bir grafik vazifa bo„yicha talabalarga alohida variantlar beriladi. 
Bu yerda obyekt perspektivasini arxitektorlar, radial, to„rlar usularida yasash, 
interyer perspektivasini qurish va nihoyat obyekt perspektivasida uning shaxsiy 
hamda tushuvchi soyalarini aniqlash kabi beshta grafik vazifa o„rin olgan.
2.3.1.Arxitektorlar usuli. 
Arxitektorlar bu usuldan o„zlarining faoliyatlarida 
keng foydalanadilar. Arxitektorlar usulida perspektiv tasvir o„zaro parallel bo„lgan 
gorizontal to„g„ri chiziqlarning tushish nuqtalari orqali yasaladi. Shuningdek, ushbu 
usul yordamida yuqori grafik aniqlik ta‟minlanadi.
Arxitektorlar usulidan unumli foydalanish uchun chizma qog„ozi chegarasida 
o„zaro parallel to„g„ri chiziqlarning kamida bitta tushish nuqtasi bo„lishi kerak. Agar 
ko„rish nuqtasi ob‟yektning asos tekisligiga yaqin qilib olinsa, u holda obyekt 
planining perspektivasini yasash qiyinlashadi. Ya‟ni plandagi xarakterli nuqtalar 
noaniq topiladi. Bunday noqulayliklardan qutilish uchun ob‟yekt asosi joylashgan 
gorizontal tekislik shartli ravishda pastga tushiriladi yoki yuqoriga ko„tariladi. 
So„ngra ob‟yekt asosining perspektivasi tushirilgan yoki ko„tarilgan holda yasalib, 
o„z o„rniga qayta qo„yiladi. Bu usul “plani tushirilgan” usul deyiladi.
Uyg„onish davrining arxitektorlari va rassomlaridan Filippo Brunelleski, Gvido, 
Ubaldi va boshqalar arxitektorlar usuliga asos solgan bo„lsa, XVII asr oxiri XVIII asr 
boshlarida yashagan Andrea Passo (1642-1709) “plani tushirilgan” va “yon devor” 
usullarini taklif qilgan. Binoning ko„rkam va hashamatli ko„rinishini ta‟minlash 
uchun ufq (gorizont) chizig„i kartina tekisligining pastroq qismidan o„tkaziladi. Ana 
shunday ob‟yekt planining perspektivasi “plani pastga tushirilgan”, uning 
balandligini perspektivasi esa “yon devor” usullari yordamida yasaladi.

---

15 
4-shakl a va b larda arxitektura binosining perspektivasini yasash ko„rsatilgan. 
Ushbu ob‟yekt perspektivasi quyidagi bosqichlar bo„yicha bajariladi.
1.Dastlab tayyorgarlik bosqichi amalga oshiriladi, ya‟ni, ob‟yekt plani va fasadi 
chiziladi. Kartina tekisligi uning K
H 
kartina asosi orqali o„tkazilib, kuzatish nuqtasi 
S(S
1
) tanlanadi.
2. Plandagi