Android operacion sisteması búgingi kúndegi dúnyadaǵı barlıq smartfonlardıń 85% tiniń tiykarı bolıp esaplanadı

Teorıyalıq bólim

1. 
   Android operacion sisteması haqqında
   

Búgingi kúnde júdá tez keń tarqalıp atırǵan, mobil qurılmalar ushın jaratılǵan ashıq kodlı operacion sistema - Android sisteması bolıp tabıladı. Android tariyxı (Operacion Sistemanıń jaratılıwı hám basqan jolı ) 1991-jıl Linus Torvalds baslap bergen erkin hám ashıq kodlı operacion sistemalar 2007 jılǵa kelip telefonlardı da iyelep basladı. Android grekshe sóz bolıp adam siyaqlı robot mánisin bildiredi. Bálki mine sol sebepli Android operacion sisteması logotipinde robot suwretlengen. Android operacion sistemasınıń jaratılıwı tariyxı 2002-jıllardan baslanǵan.

Mine sol dáwirde Google korporatsiyasi jaratıwshıları E.Rubinniń programmalıq islenbeleri kompleksi menen qızıqıp qaladı. Daslep mobil apparatlar ushın jańa operacion sistemanı jaratıw joybarı menen úlken jasırınlıq astında Android Inc kompaniyası shuǵıllanǵan, bul kompaniyanı keyinirek Google satıp aladı. 2008 jıl sentyabr ayında birinshi versiyası usindi Android — Linux yadrosına tiykarlanǵan kommunikatorlar, planshetli kompyuterler, elektron kitaplar, cifrlı muzıka úskeneleri, qol saatları, netbuklar hám smartbuklar ushın portativ (tarmaqlı) operacion sistema bolıp tabıladı. Keyinirek Google Open Handset Alliance (OHA) alyansini quradı, ol házirde de platformani qollap-quwatlaw hám jáne de rawajlandırıw menen shuǵıllanadı. 2012-jıldıń úshinshi shereginde satılǵan smartfonlardıń 75 procentinde Android operacion sisteması ornatılǵan. Android Google Play yamasa baspa etiwshiniń ózinnen tikkeley júklep alınatuǵın, bir millionnan aslam túrli qosımshalarǵa iye. Eger siz áyne ózińizge

2008-jıl sentyabr ayında birinshi versiyası shıǵarılǵannan keyin sistemaǵa bir neshe jańalıqlar kiritiliwi júz berdı.

2. 
   SQLite haqqında
   

SQLite - bul C (ANSI-C) tilinde jazılǵan, baylanıslı maǵlıwmatlar bazası mexanizmin ámelge asıratuǵın kitapxana. SQLite búgingi kúnde eń kóp paydalanılatuǵın maǵlıwmatlar bazası sisteması bolıp tabıladı. Sonday etip, onıń maǵlıwmatlar bazasın Android, iOS, Mac, Windows 10/11-dagi hár bir apparatda tabıw múmkin, ol eń keń tarqalǵan brauzerler - Firefox, Chrome, Saparı hám basqalar tárepinen de qollanıladı. MS SQL Server, MySQL, Postgres hám basqalar sıyaqlı basqa maǵlıwmatlar bazası sistemalarınan ayrıqsha bolıp esaplanıp, SQLite maǵlıwmatlar bazası serverin talap etpeydi. SQLite - disktaǵı maǵlıwmatlar bazası faylına tuwrıdan-tuwrı kiretuǵın, ornatılǵan maǵlıwmatlar bazası mexanizmi esaplanadı. Soǵan kóre, maǵlıwmatlar bazaları menen islew ushın biz SQLite-ni anıq ornatıwımız yamasa qanday da tárzde sazlawımız shárt emes. SQLite basqa relyatsion DBMSlar bar bolǵan ayrıqshalıqlardıń kóbisin tolıq qollap -quwatlaydı - kesteler, indeksler, triggerlar, kórinisler.
Maǵlıwmatlar bazasında sorawlardı jaratıw ushın SQLite SQL tilinen paydalanadı. Maǵlıwmatlar bazası fayl formatı óz-ara platforma esaplanadı - siz bir operacion sistemaǵa iye apparatda maǵlıwmatlar bazası faylın jaratıwıńız hám ol menen islewińiz, keyininen onı basqa operacion sistemaǵa iye basqa apparatqa ańsatǵana kóshiriwińiz múmkin. Qosımshalardı islep shıǵıw haqqında gáp ketkende, Python, C#, Java hám basqalar sıyaqlı eń keń tarqalǵan hám kópshilikke arnalǵan programmalastırıw tilleri SQLite-dı qollap-quwatlaydı, bul bolsa bul DBMSni túrli senariylerde hám hár túrlı túrdegi qosımshalarda isletiw imkaniyatın beredi. SQLite ashıq kodlı joybar retinde islep shigılıp atır, onı github-de https://github.com/sqlite/sqlite betinde tabıw múmkin. Bunnan tısqarı, SQLite-ǵa tiyisli barlıq maǵlıwmatlardı rásmiy veb-saytda tabıw múmkin - https://www. sqlite.org.
SQLite dıń birinshi versiyası 2000 jıl avgust ayında shıǵarılǵan. SQLite tiykarshısı D. Richard arnawlı bir programmalastırıw tiline


Juwmaq
Búgingi kúnde Informatika hám informaciya kommunikatsiya texnologiyaları tarawı jedel rawajlanıp atır, usınıń menen birgelikte mobil qurılmalar da. Biz jaslar ózimiz hám ózimizden keyingi áwladlarǵa Informatika hám informaciya kommunikatsiya texnologiyaları sırların tereńrek úyreniwleri ushın járdem beriwimiz kerek.
Android SQLite maǵlıwmatlar bazası menen islesiw imkaniyatin jaratip beredi, basqarıwdıń eń keń tarqalǵan sistemalarınan biri – SQLite ti qollap quwatlaydı. Bul kurs jumisinda Android qosımshada SQLite tan maǵlıwmatlardı alıw siyaqli waziypalar qaraldi. Kirisiw bóliminde biz maǵlıwmatlar bazası haqqında onıń kirisiw bilimlerin aldıq. Onıń informaciyalıq texnologiyada, mag’lıwmatlar menen isleskende tutqan ornı qay dárejede ekenligi hám android operacion sistemasında ámelge asırılatuǵın jumıslar haqqında kóplegen bilimlerdi bilip aldıq. Bunnan basqa MBBS texnologiyası haqqında dáslepki túsiniklerge iye boldıq.
Teoriyalıq bólimde Sqlite haqqında, SQLite-serverdiń arxitekturası hámde SQLite dıń ayrıqsha qásiyetleri haqqında tolıǵıraq maǵlıwmatlarǵa iye boldıq. Máselen SQLite-serverdiń tariyxı rawajlanıwı hámde programmalastırıwda keń jayıwı haqqındaǵı bilimlerge iye boldıq. SQLite da mag’liwmatlar bazasi ne maqsette qollanılıwı kim tárepinen usınılǵanlıǵı hámde rawajlanıw basqıshları haqqında tolıq bilimlerge iye boldıq.
Ámeliy bólimde bolsa SQLite da mag’liwmatlar bazasin jaratiw,Androidta SQLite maǵlıwmatlar bazaları menen islew, SQLite dan maǵlıwmatlardı alıw haqqında bilip aldıq. Usınıń menen biz bul kurs juwmaǵında Android Studioda SQLite maǵlıwmatlar bazaları menen islew texnologiyasınan paydalanǵan halda Android qosımshasın SQLite maǵlıwmatlar bazasın menen baylanıstırıw mumkinligin úyrenip shıqtıq.
Juwmaq

Sońǵı bir neshe jıllardan berli, mobil divayslar sanaatı sonshalıq rawajlanıp ketti. Bul álbette mobil qurılmalardıń ústinligi. Mobil operatsion sistemaları óndiriwshileri arasında da jalǵız liderlik ushın gúres baslanıp ketti. Eń talabanlar kestesinen iOS, Android hám Windowslar orın alǵan. Android operatsion sisteması búgingi kúndegi dúnyadaǵı barlıq smartfonlardıń 85% tiniń tiykarı esaplanadı. iOS operatsion sisteması bolsa 14% quraydı. Búgingi kúnde júdá tez keń tarqalıp atırǵan, mobil qurılmalar ushın jaratılǵan ashıq kodlı operatsion sistema - Android sisteması bolıp tabıladı. Android tariyxın 1991-jıl Linus Torvalds baslap bergen. Android grekshe sóz bolıp adam siyaqlı robot mánisin bildiredi. Bálki mine sol sebepli Android operatsion sisteması logotipinde robot suwretlengen. Zamanagóy planshet yamasa smartfonda isleytuǵın programmalardı Android platformasinda jaratılıwın hámmemiz bilemiz. Dáslep mobil qurılmalar ushın jańa operacion sistemanı jaratıw joybarı menen Android Inc. Kompaniyası shuǵıllanǵan, bul kompaniyanı keyinirek Google satıp aladı. Android — Linux yadrosına tiykarlanǵan kommunikatorlar, planshetli kompyuterler, elektron kitaplar, cifrlı muzıka úskeneleri, qol saatları, netbuklar hám smartbuklar ushın portativ (tarmaqlı) operacion sistema bolıp tabıladı Android platformasi ashıq listenziyali programmalıq támiynat bolǵanlıǵı ushın onıń platformasında jaratılatuǵın programmalar da kóbeyip baratır. Google kompaniyası menen sheriklikte jaratılǵan joybar arqalı bolsa klientleri hám qarıydarları kewilinen jaqsı orin alǵan.

Juwmaqlap soni aytıw múmkin Android operatsion sistemada qolaylıq hám imkanıyatlar joqarı . Android ushın qosımshalar jaratıwda usınıs etilgen islep shıǵıw ortalıǵı bul Android Studio. Biz Android studio hám tarıyxı haqqında azǵana toqtap ottik, jánede android studio dástúrin ornatıw, android operatsion sistema ushın birinshi dástúrdi jaratıw hám iske tusiriwin kórip shıqtıq. Andriodta operatsion sistemada activityler haqqında hám activityler arasındaǵı óz-ara baylanıslar haqqında keńirek túsinik berdik.