Andijon mashinasozlik instituti transport logistika fakulteti mehnat muhofazasu va texnika xafsizligi yo’nalishi k 100 21 guruh talabasi qurbongeldiyev musurmonqulning fizika fanida

n ning ancha katta qiymatlarida extimollik maksimuminixaraterlovchi do’ngliklar ham ortib boradi . Lekin bu do’ngliklarning hammasi kenglikda joylashadi. Shuning uchun n kattaroq bo’lgani sari do’liklar bir- biri bilan tutashadigan darajada joylashadi , yani zarrani qayt qilish extimolliklari bir xil bo’lgan nuqtalar soni ortib boradi.

12-rasm

2 . X o’qi yo’nalishida xarakatlanayotgan m massali mikrozarra balandligi kengligi a bo’lgan potensial to’siqqa duch kelsin (12 a rasm). Klassik fizika tushunchalariga asosan , mikrozarraning energiyasi to’siq balandligidan katta bo’lsa (yani W >, u to’siqdan o’tib ketadi. . Aksincha W< bo’lsa mokrozarra to’siqdan qaytib orqa tomonga uchishi kerak .

Kvant mexanikasida –chi? Kvant mexanikasida tunnel effekt deb ataladigan hodisa tufayli W< bo’lganda ham mikrozarrani potensial to’siqdan o’tish extimolligi noldan farqlidir .

•  

Bu effektni tushintirish uchun kvant mexanikasida to’siqning shaffofligi D tushunchasidan foydalaniladi . U optikaga qiyos qilingan holda , to’siqqa tushayotgan De-broyl to’lqinlari intensivligining to’siqdan o’tadigan qismini ifdalaydi

Bu effektni tushintirish uchun kvant mexanikasida to’siqning shaffofligi D tushunchasidan foydalaniladi . U optikaga qiyos qilingan holda , to’siqqa tushayotgan De-broyl to’lqinlari intensivligining to’siqdan o’tadigan qismini ifdalaydi

Mikrozarraning klassik fizikaga mutlaqo zid bo’lgan bunday tabiati Shredinger tenglamasidan kelib chiqadi . Shredinger tenglamasini yechish shuni ko’rsatadiki 0 D (29)

Ifoda bilan aniqlanadi . Potensial to’siq ixtiyoriy shaklda (12 - rasm b ga qarang ) bo’lgan holda shaffoflik koiffitsentini quyidagi ifoda yordamida aniqlanadi.

D (30)

Bunda lar W energiyaga mos keluvchi U=U(x) funksiya bilan xarakterlanuvchi potensial to’siqning koordinatalari .

3. x o’qi bo’ylab kvazielastiklik F= - kx kuch tasirida xarekterlanuvchi m massali zarra garmonik ostsiallyator deb ataladi . Klassik fizikada bunday ostsilyator

•