Andijon mashinasozlik instituti “sanoat ishlab chiqarishni tashkil etish” kafedrasi “buxgalteriya hisobi”



Download 0,9 Mb.
bet10/238
Sana05.02.2023
Hajmi0,9 Mb.
#908128
1   ...   6   7   8   9   10   11   12   13   ...   238
Bog'liq
Sanoat ishlab chiqarishni tashkil etish

Ikki yoqlama yozuv va schyotlar. Buxgalteriya hisobining o’ziga xos xususiyatlaridan biri amalga oshirilgan xo’jalik operatsiyalari tegishli schyotlarda ikki yoqlama yozuv bilan ko’rsatilishidir. Buxgalteriya hisobischyotlari buxgalteriya hisobi tizimida hisobga olinadigan ob’ektlarni turli belgilari bo’yicha guruhlash asosida hisobga olish imkonini yaratadi. Masalan, buxgalteriya hisobida asosiy vositalarni, matriallarni, pul mablag’larini, qarzlarni, foydani alohida hisobga olish kerakligi ularni hisobga olishga mo’ljallangan schyotlarga ehtiyoj tug’diradi. Schyotlarda xo’jalik muomalalari ikki yoqlama yozuv orqali aks ettirilishi turli xo’jalik voqea-hodisalarining o’zaro bog’liqligi bilan belgilanadi. Har bir amalga oshirilgan xo’jalik operatsiyasi bir vaqtning o’zida turli hisob ob’ektlarining ko’payishi yoki kamayishiga olib keladi. SHuning uchun har bir xo’jalik muomalasi bir vaqtning o’zida ikkita schyotda yozuv bo’lishini talab etadi. Xo’jalik operatsiyalarini tegishli schyotlarda ikki yoqlama yozuv bilan rasmiylashtirish hujjatlarga asoslangan holda amalga oshiriladi.
Balans va hisobot. Xo’jalik sub’ektlari mulk shaklidan qat’iy nazar mavjud asosiy va aylanma mablag’lari holatini doimo nazorat qilib borishlari kerak. Buxgalteriya balansida xo’jalik mablag’lari joylanishi va tashkil topish manbalari ma’lum muddatga pul ifodasida ko’rsatilishi ularni nazorat qilish usulidir. Buxgalteriya hisobi axborotga qiziquvchi jismoniy va yuridik shaxslarga ma’lumotlarni hisobot ko’rinishida taqdim etishi uning o’ziga xos usulidir.
Buxgalteriya hisobida qo’llaniladigan usullarning markazida buxgalteriya hisobi schyotlari va ikki yoqlama yozuvturadi. Quyida ular to’g’risida tushuncha, ularning vazifalari va tuzilishini batafsil yoritamiz.
Buxgalteriya hisobi schyotlarida amalga oshirilgan xo’jalik operatsiyalari ma’lum ketma-ketlikda, uzluksiz belgilangan tartibda hujjatlarga asoslangan holda olib boriladi. Har bir schyot buxgalteriya hisobining alohida ob’ektlari bo’yicha o’zgarishlarni hisobga olish uchun belgilangandir.
Har bir xo’jalik yurituvchi sub’ekt o’z mablag’larining to’liqligini, undan samarali foydalanishni nazorat qilib borish maqsadida sintetik va analitik schyotlardan foydalanadi. Sintetik schyotlar deb, buxgalteriya hisobi ob’ektlari va ulardagi o’zgarishlarni pul o’lchov birliklarida hisobga olib, uni umumlashtiruvchi schyotlarga aytiladi. Sintetik schyotlarda bir turdagi bir nechta operatsiyalarning summalari umumlashtirilgan holda ko’rsatilishi mumkin.
Analitik schyotlarning asosiy vazifasi sintetik schyotlarda ko’rsatilgan ob’ektlar haqida ularning turlari bo’yicha alohida-alohida hisob yuritishdir. Sintetik schyotlardagi yozuvlarning turlari bo’yicha tarkibiy qismlarga bo’lib o’rganuvchi schyotlar analitik schyotlar deb aytiladi.
Bir sintetik schyotdagi yozuvlar bir nechta analitik schyotlarda aks ettirilishi mumkin. Masalan, “Tovarlar” nomli sintetik schyotning analitik hisobida tovarlar turlari bo’yicha hisob yuritiladi va buning uchun maxsus analitik kartochkalardan (varaqlardan) foydalaniladi. Analitik kartochkaning tuzilishi quyidagicha:



Download 0,9 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   6   7   8   9   10   11   12   13   ...   238




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish