Андижон машинасозлик институти электротехника, электромеханика ва

2.2.Синхрон генераторларни ишга тушириш.
Синхрон компенсаторлар асосан реакторли ишга туширилади. Синхрон компенсатор 
тармоққа реактор орқали 2Q орқали уланади. Бунда синхрон компенсатор чиқишларидаги 
кучланиш U
ном
дан 45–50% камаяди, ишга тушириш токи 2–2,8 
н
J
дан ошмайди. 
Синхрон компенсаторнинг айланишини роторнинг қутб учликларига жойлашган, махсус 
ишга тушириш чўлғами ҳисобига кўпайувчи асинхрон моментни таъминлайди. Катта 
қувватли синхрон компенсаторлардаги йирик қутблар етарли даражада катта асинхрон 
момент ҳосил бўлишини таъминлайди. Шунинг учун махсус ишга туширувчи чўлғам 
зарур бўлмайди. Айланишга компенсаторнинг айланишлар частотаси синхрон 
компенсаторларникига яқинлашганда уйғотиш берилади ва компенсатор синхронизмга 
тортилади. АРВ ишга тушиб, статорнинг минимал токи ўрнатилади, сўнгра 1Q уланиб, 
реактор шунтланади, компенсатор тармоққа уланади. (3.2–расм.)
 

Электр станцияси тушунчасини таърифланг. 

Электр станциясини жойлашувида хом ашѐ 
омили. 

Номинал кучланиш нима? 

Электр қурилмаларининг тоифасини изоҳланг? 

Электр энергиясини ишлаб чиқаришдаги асосий 
муаммоларни кўрсатинг? 

Нормал режим деганда нимани тушунасиз? 
НАЗОРАТ 
САВОЛЛАРИ: 

---

 
 
3.1. Синхрон генераторларнинг майдонини сўндириш усуллари.  
Майдонни сўндириш деб генераторнинг уйғотиш магнит оқиминй нолга яқин 
бўлган катталиккача тез сўндиришдан иборат бўлган жараѐнга айтилади. Бунда 
генераторнинг ЭЮК мос ҳолда камаяди. 
Магнит майдонини сўндириш генераторнинг ўзи ичидаги бузилишидан ѐки ундан 
чиққан симлардан келиб чиқадиган авария режимларида муҳим аҳамиятга эга бўлади. 
Генераторнинг ичидаги қисқа туташув, одатда, электр ѐйи орқали содир бўлади–
худди шу ҳолат статорнинг чўлғамлари ва актив пўлатининг анча шикастланишига олиб 
келади. Эҳтимолдан ҳоли эмаски, ички шикастланишдаги ток I
к
генератордан чиққан 
симларнинг қисқа туташувидаги токдан катта бўлади. Бундай ҳолда авариянинг 
ѐйилишини чеклаш ва статор чўлғами билан пўлатининг куйиб кетишининг олдини олиш 
учун генераторнинг майдонини тез сўндириш зарур бўлади. 
Шундай қилиб, генераторларнинг ичида қисқа туташув содир бўлса, уларни ташқи 
тармоқдан узибгина қолмай, балки уйғотишнинг мйгнит майдонини тез сўндириш керак 
бўлади, бу генераторнинг ЭЮК камайишига ва ѐйнинг сўнишига олиб келади. 
Майдонни сўндириш учун генераторнинг ротор чўлғамини уйғотгичдан узиш керак. 
Бироқ бунда ротор чўлғамининг катта индуктивлиги туфайли унинг қисқичларида, 
изоляцияни тешиши мумкин бўлган катта ўта кучланиш ҳосил бўлиши мумкин. Шунинг 
учун майдонни шундай сўндириш керакки, уйғотгични манбадан узиш билан бир вақтда