1-амалий машғулот. Аккумуляторнинг элeктр юритувчи кучи ва ички қаршилигини аниқлаш. Ишнинг мақсади



Download 174,97 Kb.
bet1/2
Sana17.04.2020
Hajmi174,97 Kb.
#45356
  1   2
Bog'liq
1-Lab

1-амалий машғулот.АККУМУЛЯТОРНИНГ ЭЛEКТР ЮРИТУВЧИ КУЧИ ВА ИЧКИ ҚАРШИЛИГИНИ АНИҚЛАШ.

Ишнинг мақсади: Берк занжир учун Ом қонунини ўрганиш ва Кирхгофнинг II қоидасини тажрибада текшириш.

Керакли асбоб ва қурилмалар: Ўзгармас ток манбаи-аккумулятор ёки қуруқ элемент батареяси, волтметр, амперметр, реостат, калит ва уловчи симлар.

Назарий қисм

Электр занжирида ток бўлиши учун, албатта. ташқи кучлар (Кулон кучи бундан истисно) зарядни кучиришда иш бажариши зарур. Ташқи кучларга кимёвий реакцияда моддани мусбат ва манфий ионларга ажратувчи, ярим ўтказгичларда тешиклар ҳосил қилувчи ва шу каби кучлар киради. Содда қилиб, ташқи кучиаминг ҳаммаси электр юритувчи куч деб аталади. Уни қуйидагича ифодалаш мумкин:

(1)
Бу ерда - электр юритувчи куч; А-ташқи куч: q-заряд.

Тўлиқ занжир учун Ом қонуни ташқи (EЮК) куч орқали қўйидагича ифодалаш мумкин:



(1)

Бу ерда –электр юритувчи куч; А-ташқи куч; q-заряд.

Тўлиқ занжир учун Ом қонуни ташқи (EЮК) куч орқали қўйидагича ифодалаш мумкин:

(2)

Кўриниб турибдики, бутун занжирдаги ток кучи занжирдаги ЭЮК нинг шу занжир тўлиқ қаршилигига нисбатига тенг. Ток кучи уч катталикка яъни ЭЮКга занжиминг ички ва ташқи қисмларининг қаршиликлари R ва r га боғлиқ. Агар ток манбаининг ички қаршилиги занжиминг ташқи қисмининг қаршилидан жуда кичик ( R»r ) бўлса, ички қаршилик ток кучини сезиларли камайтирмайди. У ҳолда ток манбаининг қисқичларидаги кучланиш ЭЮК га тахминан тенг яъни



(3)

Энди занжиминг қаршилигини қўйидагича ёзиш мумкин:



(4)

Одатда ток манбаининг ички қаршилиги жуда кичик бўлади, яъни . Бу ҳолда нинг U дан фарқи фоизнинг ўндан бир улишидан ошмайди. шунинг учун ЭЮК ни ўлчаш хатолиги кучланишни улчаш хатолигига тенг. Ток манбаининг ички қаршилигини бевосита улчаш мумкин. Бунинг учун амперметр ва волтметминг занжир берк ҳолатдаги кўрсатишлари қайд қилинади. ЭЮКни берк занжир учун Ом қонуни ифодасидан топиш мумкин.



Ифодадаги (5)



бу ерда -ташқи занжиминг кучланиши. У ҳолда ток манбаининг ички қаршилигини қўйидагича ёзиш мумкин:
(6)
Демак берк занжирга уланган ток манбаининг ЭЮК ва ички қаршилигини тажрибада аниқланган натижалар асосида ўрганиш ҳамда аниқлаш мумкин экан.

Ишни бажариш тартиби





  1. 1-расмдаги электр схемани йиғинг,

  2. Волтметр ёрдамида ток манбаининг ЭЮКсини улчанг (калит очиқ ҳолда).

  3. Калит берк бўлган ҳолда амперметр ва волтметр кўрсатишлами 1-жадвалга ёзиб олинг.

  4. Реостат сургичини ҳаракатлантириб амперметр ва волтметминг бир нечта курсатишлари ёзиб олинади.

  5. Тажрибада топилган натижаларга асосан r ни ҳисобланг.

  6. Ўлчов асбобларининг аниқлик синфидан фойдаланиб ток манбаининг ЭЮК ва ички қаршилигини ўлчашдаги нисбий ва абсолют хатоликларини ҳисоблаб топинг.

7. Ток манбаининг ЭЮК ва ички қаршилигини ўлчаш натижаларини жадвалга киритинг ва якуний натижалами қуйидагича ҳисоблаб ёзинг.


Natija:
O’lchash natijalari:

1 –holat 2-holat

U=12 V U=11 V

A=8 A A=8 A

Q=6 Kulon Q=6 Kulon

r=2 Om r=2 Om


3 –holat 4-holat

U=10 V U=9 V

A=8 A A=8 A

Q=6 Kulon Q=6 Kulon



r=2 Om r=2 Om

Download 174,97 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
  1   2




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish