Andijon mashinasozlik instituti «avtomatika va elektrotexnika» fakulteti «axborot texnologiy

4.TSR va UDP transport bosqichidagi protokollari.

TSR va UDP transport bosqichidagi protokollari to’rt pog’onali tuzilishga ega. Xar bir pog’onada o’zining qismlari mavjud. Ko’p joylarda TSR va UDP transport bosqichidagi protokol ko’rinishdagi tarmoqlarni qurish imkoniyatlari mavjud bo’lavermaydi. SHu­ning uchun lokal tarmoqlarni o’zaro bog’lash uchun o’sha joyda bor bo’lgan aloqa kanallaridan ham foydalanishga to’g’ri keladi. Qanday aloqa kanallaridan foydalanili­shiga qarab, global tarmoqlarning quyidagi xillarini ko’rsatish mumkin:

1.Alohida ajratilgan kanallardan foydalanuvchi global tarmoqlar.

2.Kanallarni kommutatsiyalash asosida ishlovchi global tarmoqlar.

3.Paketlarni kommutatsiyalash asosida ishlovchi global tarmoqlar.

Hozirgi paytga kelib simsiz lokal tarmoqlar, simli lokal tarmoqlarga qo’shimcha lokal tarmoqlar sifatida qaralmoqda. Boshqacha qilib aytganda simsiz lokal tarmoqlar simli, ya’ni kabelli lokal tarmoqlar bilan raqobatlashuvchi tarmoqlar emas. Simsiz lokal tarmoqlarning ko’pgina afzallik tomonlarini yaqqol ko’rish mumkin. Ularni o’rnatish va modifikatsiyalash, yaъni yangilab turish juda ham oson, bunda katta-katta xajmli kabellar va ularni ulash uchun zarur bo’lgan qurilmalarga extiyoj bo’lmaydi. Simsiz tarmoqlarning TSR va UDP transport bosqichidagi protokollarining yana bir afzalligi, unda foydalanuvchilarning ko’chib yurish imkoniyatining borligidir. Ammo simsiz lokal tarmoqlarda qo’llaniladigan axborot uzatish muhiti, yaъni simsiz muhit holatining turg’un emasligi va u ishlashi davomida o’zini qanday tutishi nomalum ekanligi kabi muommolarga ega.

Fizik sathda spetsifikatsiyalarning bir necha TSR va UDP transport bosqichidagi protokol variantlari mavjud, ular foydalanadigan chastotalar diapazoni, kodlash usullari, hamda malumotlarni uzatish tezliklari bilan bir-biridan farqlanadilar. Bu standartning, ya’ni WiFi ning hozirda ko’p foydalanilayotgan quyidagi spetsifikatsiyalari mavjud:

1. 802.11a spetsifikatsiyasi – unda chastotaning nisbatan yuqori diapazoni 5 GGts qo’llanilishi hisobiga malumotlar uzatish tezligi oshirilgan. Bu spetsifikatsiyada malumotlarni uzatishda – chastotali mulьtiplekslashning ortogonal usuli OFDMdan (Orthogonal Frequency Division Multiplexing) foydalanilgan.

2. 802.11b spetsifikatsiyasida esa 2,4 GGts diapazondan foydalanilgan. Malumotlarni uzatish tezligi 11 Mbit/s ga yetkazilgan. Bu komplementar kodlardan foydalangan holda kodlash texnikasi SSKdan (Complementary Code Keying) foydalanuvchi DSSS (Direct Sequence Spread Spectrum – rasshirenie spektra metodom pryamoy posledovatelьnosti) usulini qo’llash hisobiga amalga oshirilgan.

3. 802.11g spetsifikatsiyasida 2,4 GGts diapazonda ishlovchi OFDM usulini qo’llanilishi hisobiga 54 Mbit/s tezlikka erishilgan.

802.11 standarti simsiz lokal tarmoqlarining ikki xil topologisi mavjud:

1. BSS – bazaviy yoki asosiy xizmatlar to’plami ko’rsatiladigan tarmoq (Basic Servis Set - BSS). Bu tarmoqda bazaviy stantsiya, barcha foydalanuvchilar uchun mo’ljallangan stantsiya (ulanish nuqtasi, antenna yoki kommutator) bo’lmaydi. Foydalanuvchilar, yaъni tarmoqdagi kompyuterlar o’zaro bevosita axborot almashinadilar. O’zlarida o’rnatilgan simsiz tarmoq adapterlari yordamida. BSS tarmog’iga kirish uchun - tarmoqqa ulanish muolajasini bajarish kerak. (7-rasm)

7-rasm. BSS - bazaviy xizmatlar to’plami ko’rsatiladigan tarmoq

YeSS – kengaytirilgan (qo’shimcha) xizmatlar to’plami qo’rsatadigan tarmoq (Extended Servis Set – YeSS). Bu tarmoq taqsimlangan muhit Bilan birlashtirilgan bir nechta BSS tarmoqlardan iborat bo’ladi. (8-rasm)

8-rasm. YeSS–kengaytirilgan (qo’shimcha) xizmatlar to’plami qo’rsatadigan tarmoq

STA₁, STA₂ – stantsiyalar (kompyuterlar, yaъni foydalanuvchilar, server, kommutator yoki marshrutizator).

AP (Access Point) – ulanish nuqtasi.

DS (Distribution System) – taqsimlangan tizim.

DSS (Distribution System Service) – taqsimlangan tizim xizmati.