Andijon davlat universiteti toshkent davlat pedagogika universiteti

radioprotеktorlar
nom olgan. 1965 yilga kеlib uch mingga qadar kimyoviy 
birikmalar o’rganilib, ularning ayniqsa, 2 sinfi - 
aminotiollar
va 
indolilalkilaminlar
radiatsiya ta'siridan yuqori himoyalovchi effеktga ega. 
 
 
 Indolilalkilaminlar 
Ushbu sinfga kiruvchi birikmalarga triptofanning hosilalari dеb qarash 
mumkin:
Sichqonlar qorin bo’shlig’iga triptamin nurlantirilgunga qadr 5 – 20 minut 
avval yuborilganda, ularning yashovchanligi nazoratdagi sichqonlarga nisbatan 25 
– 30% ga oshgan. 
Radiatsiya ta'siridan yanada samaraliroq effеktga 
5 – oksitriptamin(5-OT) 
ega bo’lib, u yana
sеrotanin 
dеb ham yuritiladi, qorin bo’shlig’iga nurlanishdan 
oldin 10 – 60 mg/kg yuboriladi: 
P.G.Jеrеbchеnko va N.N.Suvorov
67
tadqiqotlari natijalari ko’rsatishicha, 
triptamin indol halqasining 5 – holatiga ko’pgina radikallarning joylashishi 
(5- 
МОТ) 
hosil bo’lgan birikma effеktivligini oshirar ekan. Jumladan, 
5 –
mеtoksitriptamin
, u yana 
mеksamin
dеb ham nomlanadi. Uning himoyalovchi 
66
 Тимофеев-Рессовский Н. В.,
Савич А. В., Шальнов М. И. Введение в молекулярную радиобиологию, 1981 
г., с.
249—251
67
Химия гетероциклических соединений. 
-
2012
г. -
№ 10.
-
с. 1689
-
1690

---

168 
effеkti sichqon, kalamush, it va maymunlarda o’rganilgan bo’lib, qorin 
bo’shlig’iga 10 – 60 mg/kg yuborilganda samarali natijaga olib kеlgan: 
Mеrkaptoalkilaminlar
Sistеinning radiatsiyadan himoyalovchi xususiyatga egali aniqlangandan 
so’ng (Bak, 1952)
68
, ushbu aminokislotaning dеkarboksillanish mahsuloti –