Andijon Davlat Universiteti Sirtqi bo’lim Boshlang’ich ta’lim yo’nalishi 219-Guruh talabasi najmiddinova ismigul ning umumiy pedagogika fanidan

Ahmad Yugnakiy: «Hibat ul-haqoyiq»
Qoraxoniylar hukmronligi davrida yaratilgan ta'limiy-axloqiy asarlardan yana
biri Ahmad Yugnakiyning «Hibat ul-haqoyiq» («Haqiqatlar armug’oni») asaridir.
Asar mazmunini ham mazkur davrning ijtimoiy-siyosiy, diniy, axloqiy hamda
iqtisodiy masalalari, ularning o’ziga xos xususiyatlari, kishilar o’rtasidagi ijtimoiy
munosabatlar mohiyati borasidagi qarashlar tashkil etadi.
«Hibat ul-haqoyiq» To’g’rul Qilich Sipohsolorbekning nomiga atab yozilgan.
Asarning yozilgan vaqti taxminan XII asr boshlariga to’g’ri keladi.
Ahmad Yugnakiyning hayoti va faoliyati borasida ma’lumot beruvchi manbalar
juda kam. Mayjud malumotlar asar mazmunidan keltirilgan dalillardangina iborat.
Alloma «Hibat ul-haqoyiq» asarining so’ngida o’zi haqida quyidagi malumotlarni
bayon etadi:
Adib Ahmad otim, adab, pand so’zim, So’zuri munda qolur, borur bu o’zim.
Adibning eri oti Yugnak erur, Safoliq ajab er ko’ngullar yorur. Otasi oti Mahmud
Yugnakiy, Adib Ahmad o’gli, yo’q ul hech shakli.
Yuqorida keltirilgan misralar mazmunidan «Hibat ul-haqoyiq» asarining
muallifi Ahmad, otasining ismi Mahmud ekanligi, adib yugnak nomli
Maskanda tavallud topganligi anglanadi.
Muslihiddin Sa'diy: «Guliston»
Abu Abdulloh Mushrifiddin ibn Muslihiddin Sa'diy Sheroziy bo’lib, Sharq
va G’arbda Shayx Sa'diy degan nom bilan ulug’lanadi. Sa'diyning dovrug’i
Sherozdan Qashqargacha, Xitoy, Hindiston va Misrdan Shimoliy Afrikagacha yoyilgani bois unga «Shayx», ya'ni, ustoz nomi berilgandir.
Olim va tarjimon Sh.Shomuhamedovning ta'kidlashicha, mutafakkirning nomi, tug’ilgan yili, taxallusi turli manbalarda turlicha ko’rsatilgan. Xususan, ayrim manbalarda allomaning nomi Mushrifiddin ibn Muslihiddin Abdulloh, boshqa manbalarda esa, Muslihiddin Sa'diy Sheroziy deyilgan.
Alloma tavallud topgan yil ham turlicha ko’rsatiladi. Chunonchi, mazkur sana ba'zi manbalarda hijriy 580 (milodiy 1184), hijriy 589 (milodiy 1193) hamda milodiy 1204-yil tarzida qayd etiladi.
Adibning o’ziga «Sa'diy» taxallusini tanlashiga ham tadqiqotchilar turlicha
yondashadilar. Ana shunday yondashuvlarning birida mutafakkir mazkur taxallusni forslar orasida mashhur bo’lgan hamda otabeklar sulolasini boshlab bergan Sa'd binni Zangi nomi asosida tanlaganligi qayd etilsa, yana bir boshqa o’rinda ushbu sulolaning vakili hisoblangan Sa'd II, ya'ni Sa'd ibn Abubakr nomiga nisbatan qabul qilganligi e'tirof etiladi.