Andijon davlat universiteti psixologiya kafedrasi

Javoblar quyidagicha bo‘lgan. 

№ 

Javoblar xarakteri 

O‘quvchilarning o‘yinlardan 

foydalanish darajasi 

1-sinf 

2-sinf 

3-sinf 

1 

Yangi 

bilimlar 

berish 

jarayonida didaktik o‘yinlar  

8,5 % 

6,5% 

6% 

2 

O‘tilganlarni 

mustahkamlash 

jarayonining didaktik o‘qinlar  

6 % 

9,5% 

3,5% 

3 

Matematika o‘qitishda  

7% 

3,5 % 

6,5% 

4 

Ona tilini o‘qitishda    

8,5 % 

7% 

3,5% 

5 

Hamma fanlarni o‘qitishda 

13,5% 

9,5% 

12, 5% 

Sinflar bo‘yicha qo‘llaydigan 

o‘qituvchilar soni va foizi 

Sinflar  

1-sinf 

2-sinf 

3-sinf 

Soni 

59 tа 

53 tа 

37 tа 

Foizi 

28 % 

26,5% 

18,5% 

---

 

75 

 

 

 

 

Ko‘pgina  o‘qituvchilar  o‘qituvchilar  didaktik  o‘yinlarni  tanlashda  va  ishlab 

chiqarishda  o‘quvchilar  yordamidan  ham  foydalanadilar.  Biz  tarqatgan  202  ta 

anketaga  50  nafar  o‘qituvchi  ham  didaktik  o‘yinlarni  tanlashda  va  ishlab 

chiqarishda  o‘qituvchi  ham  didaktik  o‘yinlarni  tanlashda  va  ishlab  chiqishda 

o‘quvchi yordamidan foydalanaman, degan fikrni bildirgan.  

 

Ta’lim  jarayonida  didaktik  o‘yinlardan  foydalanish  ko‘pincha  o‘qituvchining 

bilish  va  mahoratiga  bog‘liq.  Ko‘p  o‘qituvchilar  didaktik  o‘yinlarni  bir  qancha 

turlarini  yaxshi  bilishadi:  22-umum  ta’lim  maktabining  boshlang‘ich  sinf 

o‘qituvchisi Aralova Mohigulning berilgan savollariga javobi quyidagicha bo‘lgan. 

Boshlang‘ich  sinf  o‘quvchilarini  bilim  olishga  qiziqtirishda  didaktik  o‘yinlarning 

ahamiyati kattadir. 

 

Didaktik  o‘yinlarni  barcha  fanlarda,  ayniqsa  o‘qish,  ona  tili,  matematika, 

jismoniy  tarbiya  darslarida  foydalangan.  U  ta’lim  berishda  quyidagi  nomlari 

ko‘rsatilgan o‘yinlardan foydalangan. 

 

1. Alifbe darsida “Kun va tun”, “Adashganlar”, “Darvoza”, “Qaysi ortiqcha”  

va   hakazolar. 

 

2. Matematika darsi bo‘yicha: “Nima o‘zgardi”, “Tez o‘ylab top”, “10 gacha 

to‘ldir”,  

 

“Kim o‘yini ”, “Kim tez o‘raydi”, “Kim o‘zar” va boshqalar. 

 

3.  Jismonuy  tarbiya  darsida  «Kim  oldinda»,  «Kim  chaqqon  »,  «Estafeta», 

«Qizil  

 

bayroqcha», «Kim tez o’raydi», «Kim o’zar» va boshqalar. 

 

Quyidagi o‘qituvchilarning didaktik o‘yinlarni bilish darajalarini analiz qildik. 

 

2 tadan 5 tagacha o‘yinlarni bilidiganlar: 92 ta o‘quvchi, 5 ta va undan ortiq 

o‘yinni biladiganlar: 66 ta o‘quvchi, 10 ta va undan ortiq o‘yinni biladiganlar; 44 

nafar o‘qituvchi. 

Hamma 

fanlarda 

didaktik 

o‘yinlardan  qo‘llaydigan  o‘qituv-

chilar foizi 

26,5% 

---

 

76 

 

 

 

Kuzatishlar  shuni  ko‘rsatadiki  hali  ta’lim  jarayonida  o‘qituvchilarning 

didaktik  o‘yinlardan  foydalanish  darajalari  hozirgi  davr  talabiga  javob  bermaydi. 

Masalan,  4-“A”  sinf  o‘qituvchisi  Shukurova,  Qobilovalar  darslarida  didaktik 

o‘yinlarni ham qo‘llashi natijasida o‘quvchilari to‘liq o‘zlashtira olmagan. 

 

Biz  tadqiqot  ishlarimiz  jarayonida  o‘yin  jarayonining  samarali  o‘tishi  va 

kutilgan  natijalarni  berish  uchun  quyidagi  talablarga  amal  qilish  zarurligini 

aniqladik. 

 

1.  O‘quvchilar  o‘yinda  qatnashgan  tayyorgarligi,  har  bir  o‘quvchi  o‘yin 

qoidalarini  yaxshi  o‘zlashtirishi,  maqsadini  aniqlab,  tushunib  yetishi,  unda 

qatnasha olish darajasidagi bilimga ega bo‘lishi kerak. 

 

2. Har bir o‘quvchi zarur didaktik material bilan ta’minlash. 

 

3.  O‘quvchilarning  murakkab  o‘yinlar  ayrim  harakatlarni  puxta  o‘zlashtirib 

olishlarini  ta’minlash  maqsadida  bosqichma-bosqich,  keyinchalik  esa  uni  turli 

variantlarda o‘tkazish. 

 

4. O‘quvchilar hatti-harakatini o‘z vaqtida to‘g‘rilash va baholash. 

 

5.  O‘quvchini  o‘yinda  yutqazib  qo‘yganligi  uchun  keyin  kulish  kabi  uning 

shaxsiga teguvchi holatlarga yo‘l qo‘ymaslik. 

 

6.  O‘yin  qoidalarini  o‘zlashtirish,  xotirani  o‘stirish,  ziyraklik,  mustaqillik, 

tirishqoqlik  kabi  hislatlarni  tarbiyalash  orqali  uni  har  bir  darsda  sistematik  va 

ma’lum maqsadga yo‘naltirilgan ravishda, o‘tkazib turish. 

 

Modomiki,  o‘yinning  muntazam  ravishda  o‘tkazib  turilishi  shart  ekan, 

o‘qituvchi o‘yinning mazmunli, maqsadga muvofiq bo‘lishi, qiziqarli o‘tishi uchun 

shart bo‘lgan barcha zarur tadbirlarni ko‘rishi, mayda detallargacha e’tibor berish 

kerak.  Kuzatish  va  tadqiqotlarimiz  jarayonida  bir  qancha  predmetlarga  doir 

o‘yinlarni o‘rganib umumlashtirdik.