Andijon davlat universiteti pedagogika fakulteti psihologiya kafedrasi

AMALIY TAVSIYaLAR 

 Farzand  tarbiyasida  oilaviy  munosabatlarni  o‘rni  va  ijtimoiy  xarakteri 

masalalarini  biz  yuqorida  nazariy  va  amaliy  taxlillarimiz  asosidagi  xulosa 

qiladigan  bo‘lsapk,  demak  farzand  tarbiyasi  bu  o‘ta  muxim  va  dlzarb 

masalal.uning  shakllanishida  birinchi  o‘rinda  ota-ona  munosabatlari  va 

tarbiyalanganlik darajalari yotadi.    

Ma’lumki,  bolaning  shakllanishi,  tarbiyasi,  dunyoqarashi,  muomalasi  avvalo 

oilada  boshlanadi.  Oiladagi    bobo,  buvi,  ota-ona  ,  aka-opalar    bilan  birgalikdagi 

munosabatlarida tarbiyalanib boradiTarbiyaning axloqiy jihatlarii shakllanadi.  

1.

 

Ota-onalar o‘rtasida tarbiyaga oid bilimlarni  targ‘ib qilish, ayniqsa, oilaviy 

tarbiyada  qiyinchilikka    uchrayotgan  ota-onalarga    jamoatchilik  yordamini 

kuchaytirish  lozim.  Oilaviy    tarbiyada  ijobiy  yutuqlarni  qo‘lga  kiritgan  ota-

onalarning  tajribalaridan  foydalanish  uchun  ularni  maktabning  kengaytirilgan 

yig‘ilishlariga, ota-onalar qo‘mitalarining majlislariga taklif etish va o‘z tajribalari 

bilan  o‘rtoqlashishni  yo‘lga  qo‘yish    nihoyatda  muhimdir.  Ulardan  unumli 

foydalanish uchun maktablarda ota-onalar kunini joriy etish zarur. 

2.

 

Ta’lim  muassalarida  psixolog  va  pedagoglarga  tashxis  vositasi  sifatida 

farzandlar  bilan  “Ota-ona  va  farzand  munosabatlari”  ,  “Burch  va  uning  oilaviy 

munosabatlardagi  o‘rni”mavzusida  suhbat,  yozma  ishlar,  Dj.Moreno  tomonidan 

tavsiya  etilgan  sotsiometriya  metodi,  M.Rokichning  “Qadriyatlar  orientatsiyasi” 

metodlaridan  foydalanish,  Feldsning  “Psixologik  yaqinlik”  testi  yordamida  ota-

ona,  oila-a’zolari,  tengdoshlariga  munosabatlarining  emotsional,  kognitiv, 

shuningdek,  ijtimoiylashuv  xususiyatlari  ta’sirini  o‘rganish  uchun  M.Saks  va 

S.Levining  “Tugallanmagan  jumlalar”,  mutaxassislarga  havola  qilingan  “Suratlar 

albomi” metodikalari tavsiya etiladi.   

3.

 

Ta’lim muassasalarida, kasb-hunar kollejlari, akademik litseylarda yoshlarni 

oilaga  tayyorlashga  yo‘naltirishda  burch  fenomeni  va  uni  shakllantiruvchi 

psixologik  mexanizmlardan  foydalanish  maqsadga  muvofiq.    Buning  tegishli 

yo‘nalishda va samarali kechishi uchun, oila va maktab hamkorligini kuchaytirish 

talab etiladi. 

---

72 

 

4.

 

Ommaviy axborot vositalari orqali farzandlarga burch xissi va uning ijtimoiy 

psixologik 

mexanizmlarining 

shakllanishi, 

ota-ona 

va 

farzandalar 

munosabatlaridagi ma’suliyat, burch tushunchalarining axamiyati xakida    maxsus 

ko‘rsatuvlar,  ruqnlar  turkumini  tayyorlash,  ularni  farzandlarning  bo‘sh  vaqtiga 

moslab  namoyish  etish,  ular  o‘qiydigan  nashrlarda  chop  etish,  maktabda  turli  xil 

kasb  ustalari,  urush  va  mehnat  faxriylari,    bilan  uchrashuvlar  tashkil  qilish 

maqsadga muvofiqdir. 

5.

 

Ta’lim muassasalarida ayniqsa, o‘qituvchilar ijtimoiy- psixologik bilimlarini 

oshirish  bo‘yicha    psixotrening  mashg‘ulotlari  tashkil  qilish,  zarurligini 

tushuntirish va uqtirish yaxshi samara beradi. 

6.

 

Tarbiya va korreksion ishlar samaradorligini oshirishni oila instituti bilan uzviy 

aloqador maktab, mahalla, qarindoshlar va boshqa ijtimoiy sub’ektlarning rolini 

oila ilmi markazlarida  tashxislashdan boshlash maqsadga muvofiq. 

7.

 

 

---

73