Andijon davlat universiteti mirzakarimov h. Kurash turlari va uni o

O‘tish davri - trenirovka mashg‘ulotlari sikllar va davrlarini o‘zaro bog‘laydigan davr bo‘lib ular orasidagi uzluksizlikni taxminlaydi. O‘tish davrida kurashchilar musobaqalardan so‘ng ular organizmiga ta’sir qilgan og‘ir jismoniy yuklamalar va ruhiy ta’sirlarni barataraf etish uchun tiklanish jarayonlarida bo‘ladilar. Kurash mashg‘ulotlari to‘xtatilmaydi, balki jismoniy yuklamalar hajmi, ta’siri kamaytiriladi. Tiklanish jarayonlari, sog‘lomlashtirnvchi va tiklanishni ta’minlovchi muolajalar bilan o‘tkziladi. Bunda sifatli ovqatlanish, organizmni quvvatini tiklashsh uchun dori va vitaminlardan foydalanish, fizioterapevtik muolajalar, massajlar, dush, sauna va hammom qabul qilishi kabi suv muolajalardan foydalanish mumkin. Kurashchilar trenirovka davrlarini rejalashtirishda yil davomida va yakunida bo‘ladigan ta’tillami hisobga olish maqsadga muvofiq bo‘lib sanaladi.
Joriy rejalashtirish o‘quv trenirovka jarayonlarini samarali tashkil etish, musobaqalarga tayyorgarliklarni takomillashtirishni ta’minlaydi. Bu jarayonlarda kurashchilar sport mahoratini takomillashtirish uchun zaruriy bo‘lgan omillarni uzviy ta’sirlari tashkil etiladi. Aniq bir vazifalardan iborat bo‘lgan mashg‘ulotlar tashkil etiladi, mashg‘ulotlar samaradorligini aniqlash uchun muntazam nazorat sinovlari olib boriladi. Joriy nazoratlar sport tayyorgarliklarni nazorat me’yorlari, sinovlar hamda musobaqalarda ishtirok etish shakllarida o‘tkazilishi mumkin.
Tezkor rejalashtirish o‘quv trenirovka jarayonlarini tashkil etish va boshqarishni ko‘zda tutadi. Tezkor rejalashtirish kurashchilarning jismoniy, texnik va taktik tayyorgarliklariga muvofiq tashkil etiladi. Kurashchilar organizmi xususiyatlari, jismoniy mashqlar ta’sirida ulardagi o‘zgarishlar, dam olish va mashg‘ulotlar davomiyligi, jismoniy yuklamalarning ijobiy va salbiy ta’sirlari mashg‘ulotlarni tezkor rejalashtirishda hisobga olinadi. Tezkor rejalashtirishda jismoniy fazilatlarni rivojlanishi, harakat malaka va ko‘nikmalarini takomillashuvini baholashda axborot olishning texnik vositalaridan keng foydalaniladi. Olingan ma’lumotlar jismoniy yuklamalar ta’siri, hajmi, miqdori va shiddatini to‘g‘ri rejalashtirishga yordam beradi. Tezkor rejalashtirish vazifalari umumlashgan holda mashg‘ulotlarning yillik rejalarini tashkil etadi. Joriy rejalashtirishning eng ko‘p uchraydigan turi mashg‘ulotlarni oylik rejalari hisoblanadi. Oylik rejalar mashg‘ulotlar rejalari va mashg‘ulotlar vazifalaridan tarkib topadi.
Tezkor rejalashtirish sport tayyorgarliklarni barcha shakllarini nazorat qilishni ko‘zda tutadi. Kurashchilarning umumiy sport tayyorgarliklarini rejalashtirish asoslari farq qilmasada, yuqori malakali kurashchilar sport tayyorgarliklarini joriy va tezkor rejalashtirishlar bir biridan keskin farq qilishi mumkin.
Kurashchilar sport tayyorgarliklar bir biri bilan uzviy bog‘liq bo‘ladi. Texnik maxoratni shakllanishi jismoniy fazilatlar kuch, chidamlilik, tezkorlik, chaqqonlik va egiluvchanlik sifatlarni yuqori darajada takomillashganligi evaziga amalga oshadi. SHuningdek taktik tayyorgarliklar esa texnik maxoratlar saviyasiga hamda ruhiy iroda sifatlarini shakllanganligiga bog‘liq bo‘ladi.