Andijon davlat tibbiyot institute Davolash ishi fakulteti i-bosqich 111-guruh talabasi aaaaaaaa bbbbbbbning “ Tibbiy biologiya “ fanidan prezentatsiyasi

Yuqorida keltirilgan komplekslardan tashqari Iergensen tomonidan IrCl3·3NH3 tarkibli kompleks olindi. Bu modda zanjirli tuzilish nazariyasiga ko‘ra CoC13·4HN3 ega bo‘lgan xossalarni namoyon qilishi kerak edi. Ammo u kutilgandan farqli ravishda noelektrolit tabiatiga ega bo‘lib, uning eritmasiga AgNO3 qo‘shilganda cho‘kma hosil qilmadi. A. Verner tuzlar va .neytral molekulalar o‘zaro ta’sirlashganda hosil bo‘layotgan moddalar tarkibida zaryad qiymatiga ega bo‘lmagan molekulalar soni yoki bunday molekulalar hamda kislota anionlarining umum son qiymatlari ko‘p hollarda 6 yoki 4 ga teng bo‘lishini aniqladi:

Kompleks birikmalarning bunday tuzilishiga asoslanib ichki va tashqi koordinatsion sferalar, markaziy atom, ligand, koordinatsion son tushunchalari kiritiladi. 1.Markaziy atom (ko‘p hollarda metall-ioni) va u bilan bevosita birikkan ion yoki molekulalardan (ligandlardan) iborat sfera ichki koordinatsion sfera deb ataladi va u odatda o‘rta qavs ichida yoziladi. 2.Markaziy atom bilan bevosita birikmagan, ammo ichki koordinatsion sfera yoki uning komponentlari bilan vodorod bog‘lari yoki elektrostatik tortishuv kuchlari orqali birikadigan ion yoki molekulalardan tashkil topgan muxit tashqi koordinatsion sfera deb ataladi va ular o‘rta qavslardan tashqarida yoziladi. 3. Markaziy atom bilan bevosita birikkan ligandlar soni koordinasionson deb ataladi. Bunga asosan yuqorida keltirilgan komplekslarda markaziy atom kobalt, uning koordinatsion soni 6 ga teng ekanligini ko‘rish mumkin.

Ichki koordinatsion sfera tarkibiy qismlaridan bir yoki bir nechtasi ion tabiatiga ega bo‘lsa hamda manfiy va musbat zaryadlarning umumiy qiymatlarining yig‘indisi o‘zaro nomutanosib bo‘lsa, ichki koordinatsion sfera ma’lum bir zaryad qiymatiga ega bo‘ladi. Odatda bunday komplekslarning tashqi koordinatsion sferasi ion xossasiga ega bo‘lib, ularning zaryad belgisi ichki sfera zaryadiga teskari, ammo miqdor jixatidan teng bo‘ladi. Masalan, K3[Fe(CN)6)] kompleksi uchun ichki koordinatsion sfera zaryadlarining yigindisi - 3 ga teng bo‘ladi. Bunga sabab temir ionining zaryadi (oksidlanish darajasi) +3 ga, 6 ta CN- ning zaryadi - 6 ga teng bo‘lishidir: (+3) +(-6) = -3. K3[Fe(CN)6] =3K+ + [Fe(CN)6]3