Andijon davlat mashinasozlik instituti texnalogik jarayonlarni boshqaruvi va kompyuter tizimlari fakulteti axborot tizimlari va texnalogiyalar yonalishi k-89-21

ANDIJON DAVLAT MASHINASOZLIK INSTITUTI TEXNALOGIK JARAYONLARNI BOSHQARUVI VA KOMPYUTER TIZIMLARI FAKULTETI AXBOROT TIZIMLARI VA TEXNALOGIYALAR YONALISHI K-89-21 1-KURS TALABASI ABDULAZIZOV MIRMUHSINNING O’ZBEK TILINING SOHADA QOLLANILISHI FANIDAN TAYYORLAGAN SLAYDI

SOXA OLIMLARINING ILMIY ASARLARI BILAN TANISHISH,SHU ASAR ASOSIDA REPRODUKTIV TEST TUZISH

• REJA:
• 1. FAN
• 2. O’RTA OSIYOLIK MUTAFFAKKIR OLIMLAR
• HAQIDA
• 3. OLIMLAR ASARLARIDAN TESTLAR TOPLAMI

FAN

• Fan yoki ilm-fan ilmiy metod bilan toplangan bilimlarning tartibli tizizmidir.
• Fan-dunyo haqidagi bilimlarning sistemasi ijtimoiy shakillaridan biridir.u yangi bilimlarni egallash bilan bog’liq faoliyatni ham, bu faoliyatning mahsuli olamning ilmiy manzarasi asosoni tawkil etuvchi bilimlarni ham oz ichiga oladi ,inson bilimlarining ayrim bir sohalarini ifodalaydi.fanning bevosita maqsadi o’zining organish predmeti hisoblangan voqelikning qonunlarini kashf etish asosida bu voqelikning qonunlarini kashf etish asosida shu voqelikning jarayon va xodisalarini tariflash,tushuntirish va oldindan aytib berishdur.

• Fanning ilk kurtaklarikishilik jamiyatining paydo bolishi bilan bog’liq holda maydonga kelgan.Dastlabki bilimlar amaliy harakterga ega bolgan.
• Tafakkur sistemasiningsistemasining kurtaklari mifalogiya sifatida qadimgi Sharq va Yunonistonda paydo bola boshlagan.Mifalogiya fanga o’tish bosag’asida ma’lum bosqich vazifasini boshqargan.Rivojlanish davom etishi bilan mifalogiya o’rnini naturafalsafa egalladi.

• Zenon , Demokrid ,Aristotel va boshqa qadimgi zamon mutafakkirlaritabiat, jamiyat va tafakkurni goho birgalikda goho ayrim-ayrim ravishda bayon etishga urina boshladilar.Dunyoni bir butun deb ifodalovchi tushunchalar isbotlash usullari paydo boldi.Ellinizm davrida Yevklid, Arximed,Ptolamey tomonidan geometrya , mexanika astranomiya soxasida dastlabki nazariy sistemalar yaratildi.

O`RTA OSIYOLIK MUTAFFAKKIR OLIMLAR

• ABU ABDULLO MUHAMMAD Ibn MUSO al-XORAZMIY.(783-850) Buyuk mutaffakkir va olim Al-Xorazmiyning arfimetika va algebraga doir “Kitob al- jabr val mukabala” (Toldirish va qarama-qarshi qoyish haqida kitob) asari matematika fanida yangi davirni boshlab beribgina qolmay balki uning keyingi asarlaridagi taraqqiyotiga ham katta asos bolib qoldi.Xorazimiyning “Al-jabr val muqabala” asari keyinchalik Yevropada “ALGEBRA” deb yuritila boshladi.

• ABU ALI Ibn SINO(980-1037yil)
• Ufalsafa,mantiq,ruxshunoslik,adabiyoytshunoslik,she’riyat musiqa geologigiya,mineralogiya,fizika matematika tibbiyot,astranomiyaga oid yuzlab asarlar yozgan.Abu Alinining ilmiy qiziqishlari doirasi wu qadar keng bolganki uning 40 dan ziyod tibbiyotga 30 ga yaqin astranomiyaga va tabiatshunoslik faniga 185 ta falsafa,mantiq va ilohiyotga bag’ishlangan asarlar yaratgani ma’lum.O’rta Osiyolik olimlarimiz juda ham kop va biz shunday buyuk ota bobolarimiz borligidan faxirlanamiz.

• ALISHER NAVOIY(9-fevral 1441-yil 3- yanvar
• 1501-yi)-ulug’ o’zbek va boshqa turkiy xalqlarning shoiri mutafakkiri va davlat arbobi bolgan.G’arbda chig’atoy adabiyotining buyuk vakili deb qaratiladi, “sharqdsa nizomi millati va din”(din va millatning nizomi)unvoni bilan ulug’lanadi.
• Alo yazdi nazariga tushgan , Mavlono Lutfiy yosh sho’ir istedodiga yuqori baxo bergan, Kamol Turbatiy e’tirofini qozongan.Sayyid Hasan Ardasher,Pahlavon Muhammad kabi ustozlardan ta’lim olgan.Abduraxmon Jomiy bilan ijodiy hamkorlikda bolgan.Navoiy 1469-yilgacha temuriylar orasidagi ichki nizolar sababli Hirotdan yiroqda yashagan.

OLIMLAR ASARLARIDAN TEST TO`PLAMLARI

• 1.Alisher Navoiy ijodining yuksak choqqisi qaysi asari.?(XAMSA)
• 2.Navoiy Xamsa asarini qaysi asarga havas sifatida yozgan?( PANJ GANJ)
• 3.XAMSA asari nechta dostondan iborat?(5 TA)
• 4.Farxod va Shirin dostonida qanday sarguzasht orqali insonni tarix va kelajagini belgilaydi?(SEVGI)
• 5.Layli va Majnun dostonida qayer ertaklari orqali malum syujet o’zining tugal shaklini topadi?(ARAB)

6.1521-yil Hindistonga yurishlari davrida Bobur qanday asarini yaratadi?(MUBAYYIN)

• 6.1521-yil Hindistonga yurishlari davrida Bobur qanday asarini yaratadi?(MUBAYYIN)
• 7.AT-TERMIZIY qaysi qishloqda tavallud topgan?(bug)
• 8.AL-BUXORIY hayoti davomida qancha hadis toplagan?(600 ming)
• 9.Yassaviydan bizgacha qaysi asari yetib kelgan?(DEVONI HIKMAT)
• 10.Yusuf Xos Hojibning “Saodatga yollovchi bilim) asarining turkiy nomi qanday?(QUTADG’U BILIG)