Қандай ҳолатларда корхона ҚҚС бўйича солиқ агентига айланади?

Қандай ҳолатларда корхона ҚҚС бўйича солиқ агентига айланади?

Солиқ агентлари ўзлари ҚҚС бўйича солиқ тўловчи эканлигидан ёки солиқ тўловчи эмаслигидан қатъи назар, ҚҚСни тўлаш бўйича мажбуриятини бажариши шарт.

Агар корхона, шу жумладан воситачи сифатида чет эллик шахслардан товарларни (хизматлар) ҳарид қилса, у солиқ агентига айланади.
Чет эллик шахслардан ҳарид қилинган товарлар (хизматлар) бўйича ҚҚСни тўлашга мажбурияти юзага келади, агарда :

• 
  уларни реализация қилиш жойи Ўзбекистон ҳисобланса ;
  
• 
  хорижий корхона Ўзбекистондан ҚҚС тўловчиси сифатида рўйхатдан ўтмаган бўлса.
  

Маълум бир ҳолатларда зиммасига солиқларни ҳисоблаб чиқариш, солиқ тўловчидан ушлаб қолиш ва бюджет тизимига ўтказиш мажбурияти юклатилган шахслар солиқ агентлари деб эътироф этилади.

Солиқ агенти ҚҚСни қандай ҳисоблайди
Умумий қоидага кўра, солиқ агенти чет эллик шахсдан товар ва хизматларни ҳарид қилганда уларнинг қуйидагиларни қўшган ҳолдаги қийматидан келиб чиқиб ҚҚСни ҳисоблайди .
Бундай ҳолатда шартнома қийматини аниқлашда шартнома қийматига ҚҚС қўшилганлигини ва солиқ агенти сифатида корхона томонидан ушлаб қолинишини қайд этинг, шартнома бўйича сумма эса етказиб берувчига солиқ чегирилган ҳолда ўтказиб берилади.
Бироқ амалиётда шартномага ҳамиша ҳам бундай шартни киритиб бўлмайди. Шартнома қиймати солиқларсиз белгиланганлик ва чет эллик етказиб берувчига солиқларни ушламаган ҳолда тўлиқ ўтказиб берилиши лозимлиги ҳолати тез – тез учраб туради. Бунда ўзининг ҳудудида солиқларни тўлаш жавобгарлигини харидор ўз ҳисобидан зиммасига олади.
Агар шартнома шартларига кўра хизматлар ҚҚСни ҳисобга олмаган ҳолда қўрсатилса, мустақил равишда уларнинг қийматига ҚҚСни ҳисобланди ҳамда уни бюджетга ўтказилади. 
Хорижий компания томонидан кўрсатиладиган хизматдан ҚҚСни тўлаш бўйича мажбурият, агар Ўзбекистон реализация қилиш жойи, деб тан олинса, юзага келади СК 238 –м. 1-қ.Умумий қоидада қайд этилишича, агар СК 241-моддасида бошқа ҳолат назарда тутилмаган бўлса, уларнинг харидорлари фаолият юритиши ёки Ўзбекистон ҳудудида жойлашган бўлиши шарти билан хизматларни реализация қилиш жойи Ўзбекистон Республикаси, деб тан олинади СК 241 –м.1-қ..
Ўзбекистон реализация қилиш жойи сифатида тан олинган аниқ ҳолатлар СК 241-м. 3-қ. билан белгиланган. Хорижий компания билан шартнома юзасидан кўриб чиқилаётган ҳолатда комплекс хизматлар кўрсатилади, улардан асосий мақсад – Ўзбекистондаги юридик шахс учун технологик линиялар ўрнатиш. Мазкур хизматлар ўзбекистонлик юридик шахс ҳудудида жойлашган ишлаб чиқариш қувватлари билан боғлиқ. Демак, хизматларни реализация қилиш жойи сифатида Ўзбекистон тан олинади СК 241-м. 3-қ. 1-2 к.б.. Туркияда кўрсатиладиган технологик ҳужжатни тайёрлаш ва таъминлаш бўйича хизматлар ҳамда технологик синовларни ўтказиш, мазкур ҳолатда, асосий хизматларга нисбатан ёрдамчи ҳисобланади.
Агар хизмат кўрсатиш асосий хизматларни сотишга нисбатан ёрдамчи хусусиятга эга бўлса, шундай реализация қилиш асосий хизматларни реализация қилиш сифатида тан олинади СК 241-м. 5-қ..
Демак, норезидент томонидан кўрсатиладиган хизматларни сотишдан айланма ҚҚСга тортилади.