Анатомияси ўзбекистон Республикаси Олий ва ўрта махсус таълим

1859 йили инглиз олими Чарлз Дарвиннинг “Табиий
танланиш йўли билан турларнинг пайдо бўлиши” деган
машҳур асари биология фанида, шу жумладан ўсимлик-
лар морфологиясида ва анатомиясида ҳам йирик тадқи-
қотларга сабаб бўлди.
Н ем ис ботан и ги Вильгельм Г оф м ейстер ( 1 82 4—
1877)нинг 1851 йилда “Юксак споралиларнинг униб чи-
қиши, ривожланиши ва генерациясини чоғиштириш” аса­
ри нашрдан чиқди. Бу асарда йўсинлар (мохлар) ва қирқ-
бўғимлар устида ўтказилган кузатишларга асосланиб,
наелларнинг галланиш ҳодисаси баён этилган. Эмбриоло­
гия (юнон. э м б р и о н — муртак) соҳасида илмий тадқи-
қот ишлари олиб борилди. Натижада ўсимликлар систе-
матикасининг ривожланишида кескин бурилиш ясалди.
Яъни гулли ўсимликлар билан спорали ўсимликлар ора­
сида филогенетик фарқ йўқлиги, хусусан, папоротникси-
монлар, очиқ уруғлилар билан ёпиқ уруғлиларнинг ўзаро
боғлиқлиги, уларнинг ҳаммасида ҳам насллар галланиши-
нинг мавжудлиги уларнинг тузилиши ва тараққий этиши-
нинг бир хиллиги исботланди. Олимнинг илмий-тадқи-
қот ишлари Ч. Дарвиннинг эволюцион назариясини шакл-
лантиришга ёрдам берди.
Гофмейстрнинг ғояларини Россияда биринчи бўлиб
Петербург дорилфунунининг профессори Андрей Сергее­
вич Фоминцин (1835—1918) давом эттирди. У ёпиқ уруғ-
ли ўсимликлар муртагининг дастлабки тараққиётини ўрга-
нади. Осип Васильевич Баранецский (1843—1905) билан

---

ҳамкорликда лишайниклар гонидиялари устида текшириш-
лар олиб боради. Унинг шу текширишлари лишайниклар
замбуруғлар ва сувўтидан иборат эканлигини аниқлади.
О. В. Баранецский ўсимликлар анатомияси ва физиоло-