Анатомияси ўзбекистон Республикаси Олий ва ўрта махсус таълим

-раем.
И кки паллали ўсимликларда илдизнинг иккиламчи тузилиши.
1 —
эпиблема; 
2 —
бошланғич пўстлоқ (В); 
3
— бошланпгч ксилема;
4
— камбий ёйлари; 
5 —
камбий ҳалқаси; 
6 —
эндодерма; 7— перицикл; 
8 —
иккиламчи ф лоэм а;9— иккиламчи ксилема; 
1 0 —
экзодерма;
II
— перидерма.
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

Илдизнинг иккиламчи тузилиш даврида бошланғи' 
пўстлоқ элементлари экзодерма (эпиблема) емирилади 
ўрнига иккиламчи пўстлоқ — пўкак камбийси — феллоге) 
\осил бўлади. Ўз навбатида феллоген ҳужайралари бўли 
ниб ички қават феллодермани ва ташқи қават пўкакн] 
ҳосил қилади. Ўтказувчи тўқима ҳужайраларида ҳам ўзга 
риш юз
беради. Иккиламчи ксилема орасида кўндалан 
жойлашган радиал нурлар, коллатерал тола найлар била] 
алмашади.
Илдизнинг иккиламчи тузилиши очиқ уруғли ва икк! 
паллали ўсимликларга хос хусусият бўлиб, бир паллали в 
қирққулоқсимонларда бирламчи тузилишда қолади.
10-§. ВЕГЕТАТИВ ОРГАНЛАРНИНГ ИХТИСОСЛАШУВИ ВА
УЛАРНИНГ БИОЛОГИК АҲАМИЯТИ
Новда ва барг метаморфози. 
Новда хилма-хил вазифа 
ларни бажаришга мослашганлиги учун ҳам ташқи кўри 
ниши 
ўзгарувчацдир. 
Эволюция жараёнида барг, поя в 
баъзан куртак бир вақтда метаморфозга учрайди. Новда 
ларнинг асосий шакл ўзгаришларини кўриб чиқамиз.
Илдизпоя. 
Илдизпоя деб, ер остида горизонтал ёки би 
оз эгри бўлиб ўсадиган, баъзи моддаларни ғамлайдиган в; 
кўпинча вегетатив кўпайиш учун хизмат қиладиган шак 
ли ўзгарган новдага айтилади (96-расм). Илдизпояда бўғи] 
ва бўғин оралиғи, редукцияланган барг ва ён куртаклар 
қўшимча илдизлар ёрдамида ерга мустақкам ўрнашиб ту 
ради. Ҳар йили илдизпоядан ер устига чиқадиган бир йил 
лик новдалар ҳосил бўлади. Илдизпоянинг учида курта: 
бўлади ва унинг фаолияти туфайли ҳар йили бир томонг 
қараб ўсади. Илдизпоянинг эски “қариган” қисми эса аста 
секин нобуд бўлади. Тик ўсадиган илдизпоялар валериа 
на, черемицада, горизонтал илдизпоялар эса Ранг (97 
раем), буғдойиқ, ғумай, ажриқ, ландиш, купена, касати 
ва бошқа ўсимликларда учрайди. Илдизпояларнинг ҳаёт] 
уч — тўрт йилдан бир неча йилларгача давом этиши мум 
кин.
Ер остки столонлар ва тугуиаклар. 
Баъзи ўсимликла
поясининг энг остки қисмидаги куртаклардан ёз ойлари
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

96