Anatomiya 2014. indd

Kazalliklarni paydo bo‘lish sabablari (etiologiyasi)

Etiologiya – patologiyaning kasalliklar va patologik jarayon-

larining sabablari hamda paydo bo‘lish sharoitlarini o‘rganuvchi 

bo‘lim dir.

Kasallik jarayonini keltirib chiqaruvchi sabablar nihoyatda 

turli-tumandir, ammo ularning barchasini tashqi muhitning ta’si-

ri birlashtirib turadi. 

Kasallikni rivojlanishiga juda ko‘p sharoitlar imkon beradi. 

Ma’ lum mikroorganizmlar faqat ularning o‘zlariga xarakterli xu-

susiyatlar yoki belgilarga ega bo‘lgan ma’lum kasalliklarni qo‘z-

g‘atadi. Kasallikni kelib chiqishida o‘rganishda, ko‘pincha, ular-

ning asosiy sabab larini aniqlash qiyin bo‘ladi. Masalan, yurak kla-

panlari strukturasining buzilishi tufayli qon aylanishining og‘ir bu-

zilishlari (qon aylanishini yetishmovchiligi) yuzaga kelishi mum-

kin. Kasallikni sabab chisi – qon aylanishining yetish movchiligi, 

ayni hodisada, so‘zsiz klapanlardagi nuqsondir. Ammo bu nuqson 

o‘z-o‘zidan yuzaga kelmagan. Ba’zan bemorning qachonlardir re-

vmatizm yoki boshqa kasalliklarni boshidan kechirganligini aniq-

lashga muvaffaq bo‘linadi, ammo qator hollarda nuqsonning sa-

babi shifokor uchun muammo bo‘lib qoladi. Endokrin va nerv ti-

zimi kasalliklarni kelib chiqish sababini tashqi muhit ta’siri bilan 

bog‘lash oson emas. Bu sohada ilmiy bilimlarimiz hali mukammal 

emas, o‘smalar, qator ruhiy kasalliklar va ayrim yurak-tomir tizi-

mi kasalliklarining sabablari haqidagi ma’lumotlar yetarli emas.