Anatomiya 2014. indd

Dominant haqida tushuncha. MNTda ba’zi sabablarga ko‘ra 

o‘ziga boshqa reflektor ravoqlardan qo‘zg‘alishni tortib olib, o‘z 

faolligini kuchaytirib, boshqa nerv markazlarini tormozlovchi 

qo‘zg‘alish o‘chog‘i paydo bo‘lishi mumkin. Bu holatni A.A. Ux-

tomskiy dominant deb atagan. U turli sabablar: ochlik, suvsirash, 

o‘zini saq lash instinkti ta’sirida paydo bo‘lishi mumkin. Odamda 

dominant ga ma’lum ish bilan shug‘ullanish, sevgi, ota-onalik ins-

tinkti sabab bo‘lishi mumkin. Agar odam qiziqarli kitob ni o‘qisa 

tashqi g‘ala-g‘ovurlar unga halaqit bermaydi. Hayotiy ahamiyat-

ga ega bo‘lgan ref lekslar, masalan, ovqatlanish, jinsiy reflekslar 

markazlari dominant holatiga o‘tadi. Bu holat ma’lum intilish-

larni paydo qiladi, xatti-harakatlarni shakllantiradi.