Anatomik atamalar. Birinshi va ekinshi boyin umırtqalari Anatomiya

Anatomik atamalar. Birinshi va ekinshi boyin umırtqalari

Anatomiya- yunoncha (anatome) sóz bolib (yorib kórish) degan manoni anlatadi. Odam organizimining ichki tuzilishini urganadigan fan.

Anatomiya- yunoncha (anatome) sóz bolib (yorib kórish) degan manoni anlatadi. Odam organizimining ichki tuzilishini urganadigan fan.

Anatomiyani urganishda quydagi uslublar qollaniladi.

• Antropometrik uslub- gavdaning uzunligi, kengligi va oǵirligi ólchanadi. Olıngan natijalar gavdaning ósishi yoki ózgarishi kuzatilib boriladi.
• Inektsiya uslub- ichi gavak organlarga, qon tomirlarga, turli kimyoviy boyoqlar yuborib urganiladi.
• Polpatsiya uslub- sılab, paypaslab urganish uslubi.
• Perkussiya- barmoq yoki balǵachada urib aniqlash uslubi.
• Auskultatsiya uslub- maxsus eshitish aspoblari yordamida azolarni (yurak, ópka) ishlab turgan vaqtinda eshitib kórish.

Anatomiyaning rivojlanish tarixi

Anatomiyaning rivojlanish tarixi

Gippokrat- qadimgi Gretsiyaning buyuk shıfokori (eramizdan oldingi 460-377 yy). Anatomiya terminini 1- bolıb fanga kiritgan.

Aristotel- yunon olimi. «Aorta» tushinchasini fanga kiritgan.

Klavdi Galen- Rim shifokori. Hayvonlar ustida 1- bólib tajiriyba olib borgan olim.

Leonardo da Vinchi- Italiyan rassomi, anatom va fiziolog. 1-bólib odam organlarini rasimga tushirib, qoǵozga ichki organlarni aniq kórsatib, chizib bergan olim.

Abu Ali Ibn Sino- «Tib qonunlari» asarining muolifi. 1- bor gipslashni fánga kiritgan. Yana Appenditsitning diagnozini 1- bolib qoyib bergan olim.

Anatomiya fanini urganishda asosan;

Anatomiya fanini urganishda asosan;

Osteologiya-suyaklar haqidagi fan.

Sindesmologiya- buǵimlar, boylamlar haqidagi fan.

Miologiya- muskullar haqidagi fan.

Splonxnologiya- ichki organlar haqidagi fan.

Ongeologiya- qon tomirlar haqidagi fan.

Endokrinologiya- ichki sekretsiya bezlari haqidagi fan.

Estizeologiya- sezgi organlari haqidagi fan.

Nevrologiya- nerv sistemasi haqidagi fan.

Anatomik atamalar

Anatomik atamalar

Anatomik atamalar lotin yoki yunon tilida boladi.

Organlarning organizmda joylashib turgan órniga yoki ularning ayirim bólimlarini organlarga boǵliq urganishda úchta sathtan foydalaniladi. Yani:

Sagital sath- (yunoncha-sagita-o’q yoy). Gavdani oldından orqaga qarab teshib o’tadigan o’q yoy yonalishida keskanda paydo bo’ladigan yuzaga aytiladi. U gavdani ong va chap bo’lakka ajiratadi.

Frontal sath- (yunoncha-frons- peshona) gavdani peshonaga parallel qilib keskanda paydo bo’ladigan yuzaga aytiladi. U gavdani oldıngi va orqa bo’limlarga ajiratadi.

Gorizontal- sagital va frontalga tog’rı burchak paydo qilib keskanda paydo boladigan yuzaga aytiladi. U gavdani yoqoriga va pastgi bo’limlarga ajiratib turadi.

OSTEOLOGIYA-Suyaklar haqidagi ilm

OSTEOLOGIYA-Suyaklar haqidagi ilm

Osteologiya- suyaklarning tuzilishini o’rganadi. Organizmning qattiq asosini hosil qiluvchi suyaklar majmui skeletdir. Skelet-( yunoncha- skeletos) quritilgan degan degan so’zdan olingan.

Skeletning og’irligi 5-6 kg bo’lib erkaklarda tana og’irligining 10%ni, ayollarda 8,5%ni tashkil qiladi.

O’mırtqa pag’onasi 5 bólimdan tashkil topgan.

• Boyin o’mirtqasi (pars cervicalis)-7
• Kókirak o’mirtqalari (thoracalis)-12
• Bel o’mirtqalari (lumbalis)-5
• Dumǵoza suyegi (sacralis; os sacrum)-5
• Dum bólimi (coccygens- os coccygis)-3-5

1- moyın omırtqası (atlas yaki atlant) dep ataladı.

1- moyın omırtqası (atlas yaki atlant) dep ataladı.

2-moyın omırtqası (acis) dep ataladı.

Aciste tis tárizli dene (dens) boladı. 1- hám 2- moyın omırtqaları dens arqalı birigedi.