Анатом- меш

Topshiriq -
uchun «Diqqat» ( so’zini topshiriq sifatida berilsa, ular refleks 
so’zini bu usulda yozib tushuntirib beradilar. 
Topshiriq -
talabalari ham «diqqat» so’zidan hosil bo’layotgan 
tushunchalarni og’zaki bayon etib beradilar. 
 
 

---

90
4 - laboratoriya mashg’uloti 
KO’RISh O’TKIRLIGI VA KO’RISh MAYDONINI ANIQLASh 
Nazariy tushuncha.
Tashqi dunyodan ta’surotlarni qabul 
qiluvchi organlarga sezgi organlari ya’ni analizatorlar deb ataladi. 
Analizatorlarga teri analizatori, hid bilish analizatori, eshitish analizatori, ko’rish 
analizatori, ta’m bilish analizatori kiradi. Har bir organ ma’lum ta’sirotni qabul 
kiladi. 
Ko’rish analizatori tashqi dunyodagi narsalarni rangi, shakli haqida 
tasavvur hosil qilishimizga yordam beradi. Ko’zning bevosita ta’sirlovchisi yorug’lik 
bo’lib, yorug’lik ko’z retseptorlariga ta’sir etib ko’ruv sezgisini hosil qiladi. Ko’ruv 
organi bolaning 11-12 yoshigacha rivojlanib boradi. 
Ko’z akkomodatsiyasi. Akkomodatsiya (ko’zning moslanishi) bu ko’zni 
turli uzoqlikdagi narsalarni aniq ajratish qobiliyatidan iboratdir. Ko’z 
akkomodatsiyasi ko’z soqqasini harakatga keltiruvchi nervini parasimpatik tolalari 
bilan ta’minlangan kipriksimon muskullarni reflektor qisqarishi natijasida gavharni 
elastikligi o’zgarishi bilan vujudga keladi. Odam yaqindan narsalarga qaraganda 
gavhar qavariqroq bo’ladi, uzoqdan narsalarga qaraganda esa yassiroq bo’ladi. 
Yaqindan va uzoqdan ko’rish tug’ma bo’lishi shuningdek, hayot davomida 
orttirilishi mumkin. Normal ko’rishda narsalarning tasviri to’r pardada hosil bo’ladi. 
Yaqindan ko’rishda esa narsalarning tasviri to’r pardaning oldida hosil bo’ladi. 
Uzoqdan ko’rish esa narsalarning tasviri to’r pardaning orqasida hosil bo’ladi. 
Yaqindan ko’ruvchi kishilar narsalarni ravshan ko’rishlari uchun ikki tomoni botiq 
ko’zoynak taqishlari kerak. Uzoqdan ko’radigan kishilarga esa ikki tomoni qavariq 
ko’zoynak taqish tavsiya etiladi. Bunday linzalar ko’z gavharini qo’shimcha ravishda 
nur to’plash kuchini orttiradi. 
Kishi ikki ko’z bilan ko’rganda qaralayotgan narsaning tasviri har bir 
ko’zning to’r pardasiga tushadi. Odam ko’zining ko’rish o’tkirligini o’lchash uchun 
maxsus Golovin jadvalidan foydalaniladi. Bu jadvalda harflar yoki boshqa belgilar 
bo’ladi. 
Biz ko’zimiz bilan narsalarni ko’ramiz, ularning rangini, shaklini, katta-
kichikligini, qaysi tomonimizda, uzoq-yaqinda turganini bilamiz va hokazo. Har bir 
narsaning eng mayda detallarini ham ajrata olamiz. Ko’zning bu xususiyati uning 
o’tkirligi deyiladi. 
Normal ko’z o’tkirligi ikkita buyum bir-biriga qo’shilib ketmasdan, 
alohida-alohida ko’rinishi uchun zarur bo’lgan, shu ikki narsa orasidagi eng kichik 
masofa bilan aniqlanadi. Agar nur ikkita yorug’ buyumdan ko’zning to’r qavatidagi 
bitta kolbachaga tushsa, ular bitta bo’lib ko’rinadi. Shuningdek, ikkita nur yonma-yon 
turgan kolbachaga tushganda ham ular bitta bo’lib ko’rinadi. Faqat bu nur ikkita 
kolbachani qo’zg’atsa, ya’ni ularning ikkalasiga tushsa, kolbacha orasida 
qo’zg’almagan bir kolbacha qolsa, shundagina 2 nuqta bo’lib ko’rinadi. Shu vaqtda 
ko’rish burchagi 50 sekundga teng bo’ladi.