Анатом- меш

Odam hayajonlanganda, jismoniy ish bajarganda, yugurganda puls 
soni minutiga 180-200 martaga ko'payadi. 
Qon bosimi
. Qon bosimi qonning tomirlar devoriga ko'rsatgan bosim 
kuchidan yuzaga keladi. Qon bosimi ikki xil arterial va vena bosimiga bo'linadi. 
Odatda yurak-qon tomir sistemasining ish faoliyati asosan arterial bosimni 
o'ochash yo'li bilan aniqlanadi.
Arterial bosim ikki xil: maksimal va minimal bo'ladi. Maksimal bosim 
yurakning chap qorinchasi qisqarganda qonning aortaga va boshqa arteriya 
tomirlariga yuqori bosim bilan chiqarilishi natijasida hosil bo'ladi. U sistolik 
bosim bosim ham deyiladi. Minimal bosim yurakning chap qorinchasi 
kengaygan vaqtda aorta va boshqa arteriya tomirlarida bosimning kamayishi 
natijasida yuzaga keladi. U diastolik bosim ham deyiladi.
Arterial bosim yelka arteriyasida o'lchanadi. Katta yoshdagi sog'lom 
odamda tinch holatda maksimal bosim 110-120 mm. Minimal bosim 70-80 mm 
simob ustuniga teng. Yosh bolalarda qon bosimi kattalarnikiga nisbatan 
anchagina past bo'ladi. 
Odamda arterial qon bosimning normaga nisbatan ortishi gipertoniya, 
pasayishi gipotoniya deb ataladi.

---

59
Yangi tug'ilgan bolada maksimal qon bosimi 60-65mm, minimal bosim 
50mm bo'ladi. bir yosh oxirida 90-105 mm, bo`ladi.
O'g'il va qiz bolalarning qon bosimi 5 yoshgacha bir xil bo'ladi. 5 
yoshdan 9 yoshgacha o'g'il bolalarda simob ustunida 1-5 mm, ya'ni qizlarnikiga 
nisbatan yuqori bo'ladi. 9 yoshdan 13 yoshgacha qizlarda 1-5 mm bo'ladi. Jinsiy 
balog'at yoshida o'g'il bolalarda qon bosimi biroz ko'tariladi. Bolaning yoshi 
ortishi bilan qon tomirlar devorining torayishi, tana vazniga nisbatan yurak