Анатом- меш

bolalalarda yurakning vazni 20-23 g, 4 yoshda 30 g, 5 yoshda 100 g, 10 yoshda 
165-185 g, 15 yoshda 250 g, katta yoshdagi erkaklarda 220-300 g, ayollarda esa 
180-220 g, bo`ladi. 1 yoshda yurakning vazni yangi tug'ilgan chaqaloqnikiga 
nisbatan ikki marta, 3 yoshda 3 marta, 5 yoshda 4 marta, 10 yoshda 6 marta, 16 
yoshda 11 ortadi. Bu ortish asosan chap qorincha devorining qalinlashuvi 
hisobiga bo'ladi. 
Bolaning yoshi ortishi bilan yurakning hajmi ham ortib boradi: 1 yoshning 
oxirida yurakning hajmi 42 sm
3
, 7 yoshda 90 sm
3
, 14 yoshda 130 sm
3
, katta odamda 
280 sm
3
ni tashkil etadi. 
Yurak devori 3 qavatdan: ichki-endokard, o'rta-muskulli, ya'ni miokard va 
tashqi perikarddan iborat. Yurak 4 kameradan tashkil topgan bo'lib, o'ng va chap 
bo'lmalar hamda o'ng va chap qorinchalardan iborat. Yurakda 4 ta klapan bo'lib, chap 
bo'lma bilan chap qorincha o'rtasida 2 tavaqali klapan, o'ng bo'lmacha bilan o'ng 
qorincha o'rtasida 3 tavaqali klapan, char qorincha bilan aorta o'rtasida, o'ng qorincha 
bilan o'pka arteriyasi o'rtasida yarim oysimon klapanlar joylashgan bo'ladi. Ular 
orqali qon faqat bir tomonga harakatlanadi. Yurak kameralari orqali 1 minutda katta 
odamda 5 litr qon o'tadi.
Yurakning asosiy ishi nasos singari vena qon tomirlaridagi qonni 
so'rib, arteriya qon tomirlariga o'tkazishdan iborat. Yurakning bu ishi uning 
bo'lmacha va qorinchalarining devorlaridagi muskullarning ritmik ravishda 
qisqarishi va kengayishi orqali amalga oshadi. Bo'lmacha va qorinchalarning 
qisqarishi sistola, kengayishi diastola deyiladi. Yurakning bo'lmacha va 
qorinchalarining bir marta qisqarib-bo'shashishi yurakning bir ish sikli deb 

---

58
ataladi. Sistola 0,3 sek, diastola 0,5 sek davom etadi. Katta odam yuragi tinch