Analitik kimyo

15-laboratoriya ishi

ALANGALI FOTOMETRIYA

Ishqoriy metallar miqdorini alangali fotometriya metodi yordamida aniqlash.

Alanga fotometri bilan suvdagi natriyni aniqlash

Havo-asetilen alangasiga natriy kiritilganda uning spektrida uch juft chiziq ko’rinadi. Ularning intensivliklari va qo’zg’atish potensiallari quyidagi 1 - jadvalda keltirilgan.

1 - jadval. Natriy elementi chiqaradigan yorug’likning to’lqin uzunliklari va qo’zg’atish potensiallari.

To’lqin uzunligi, nm	330,2 - 330,3	589,0	589,6	818 - 819,9
Qo’zg’atish potensiali, eV	3,75	2,11	2,10	3,61

Natriy faqat sariq rangli rezonans dublet (589,0 - 589,6 nm) chiziq orqali topiladi. Natriy birikmalari alangaga kiritilganda alanga xarakterli sariq rangga bo’yaladi. Qo’zg’atish manbai sifatida alanganing hamma turidan foydalanish mumkin. Lekin eng afzali past temperaturali alangadir, chunki bu holda, boshqa ishqoriy-yer metallari tomonidan halaqitlar kam bo’ladi.

Natriyning ionlashtirish potensiali nisbatan katta (5,14 eV) bo’lganligi uchun konsentrasiya egrisining shaklida atom og’irligi katta bo’lgan ishqoriy metallarniki kabi egilish kuzatilmaydi, chiqarilayotgan nurning intensivligi bilan elementning konsentrasiyasi orasida chiziqli bog’lanish bo’ladi.

Eritmaning konsentrasiyasi 10 - 20 mkg/ml dan katta bo’lgandagina yorug’lik intensivligi ga proporsional bo’ladi.

Suvdagi natriyni aniqlash uchun distillangan suvni kalsiy, magniy va kaliy xloridlar bilan boyitib tayyorlangan bufer eritmasi ishlatiladi. Analiz uchun 1 ml bufer eritmasi 25 ml aniqlanadigan suvga qo’shib aralashtiriladi va fotometrda o’lchanadi. O’lchash natijasi tarkibida bufer bo’lgan standart eritmalar bilan solishtiriladi. Yer osti sizot suvlarida natriyning miqdori 250 mkg/ml gacha boradi.

Agar natriyning konsentrasiyasi 100 mkg/ml dan kam bo’lsa bufer eritmasidan foydalanishga zarurat bo’lmaydi. Bunday hollarda analiz qilinayotgan suv distillangan suv bilan suyultiriladi.

Standart eritmalar tayyorlash uchun «analiz uchun toza» markali 110 ⁰S haroratda massasi o’zgarmay qolguncha qizdirilgan NaCl tuzi ishlatiladi. Ishchi eritmalar asosiy standart eritmani (1 mg/ml Na) suyultirish orqali tayyorlanadi.