Amir Temur haqida ta fakt baterapevt E`lon qilindi год назад — 19,119

Amir Temur haqida 8ta fakt


baterapevt
E`lon qilindi 1 год назад 
—
19,119
Ko`rish
QIZIQARLI
18 fevral 1405 yili Timur (Tamerlan) olamdan o’tdi – buyuk sarkarda, jangchi, hukumdor, timuridlar imperiyasini asoschisi, va bundan tashqari – o’nto’rtinchi asrni ohiri o’n beshinchi asr boshi barcha xalqlarni qo’rquv va daxshati. Bu odam o’zida tasavvur qilib bo’lmaydigan shavqatsizlik va nozik sa’nat va ilm-fanni tushinishni mujassam qilgan.
Tamerlan azaldan mongol jangchilari sanalmish oilada tug’ilgan. Ko’rimsiz va taniqli bo’lmagan oilada tug’ilganiga va bundan tashqari fizik nuqson (chap oyoqga cho’loqlanar edi) egasi bo’lganiga qaramasdan, Timur xonni kursisidan yiqitdi va Djagatay ulus ustidan hukmronlikga ega bo’ldi. Shundan so’ng u o’zini Chingizxonni to’g’ri ajdodi ekanligi haqida ochiqchasiga aytdi. So’ngi o’ttiz besh yil ichida u yangi va yangi erlarni egallagan, dushmanlarni daxshatga tushirgan va qo’l ostidagilarni hayratlantirgan.

1. “Temir cho’loq”
Buyuk emir Timur, Timuridlar imperiyasi asoschisi tarixga “Timur-e Leng” yoki Tamerlan nomi bilan kirgan, bu emir cho’loq deb tarjima qilinadi. Shunday afsona borki, Tamerlan tug’ilganda uning qisilgan mushtida qatigan qon bo’lgan. Bolani otasi jangchi Tarag’ay (turg’ay) uni o’g’lini buyuk jangchi yoli kutayotganini darxol tushindi va chaqaloqga Timur ismini qo’ydi (mongol Temyurni turkiy variant –“Temirdan”). Bu oddiy tarqalgan ism bo’lmagan, u o’zini ichida chuqur ma’noga ega bo’lgan, chunki turkiy xalkni diniy odatlariga chuqur tomir otgan, ularda temir doim ilohiy materiya deb hisoblangan. Ba’zi osiyo rivoyatlariga ko’ra, dunyoni markazida temir tog’ turadi, “abadiy hukmronlik” esa mongol afsonasida “temir kabi” deb ataladi. Bundan tashqari shuni inobatga olish kerakki, Timur barlaslar qabilasida dunyoga kelgan, va u erda hali ham majusiylik saqlanib qolgan, tug’ilganda berilgan ism esa keyinchalik umr yolini aniqlagan. Leng (cho’loq) laqabi Timurga fors yurishidan so’ng muxrlanib qolgan va xaqoratomuz hisoblangan, jangchini mayibligidan dalolat bergan – sinishdan keyingi noto’g’ri birikgan o’ng oyoq suyaklar, bu jarohatni janglaridan birida olgan. Shu paytlardan beri emirni haqoratli nom bilan atashadi.