Amaliy topshiriq: 1 mavzu: tuproq kesmasini olish usullari (chuqurcha, yarim chuqur, asosiy chuqur) Ishning maqsadi va vazifasi

Lentani komparirlash.Geodeziyani hamma ishlarida ishlatiladigan asbob ishlatishdan avval tekshiriladi. Agar tuzatish zarur bo’lsa, tuzatiladi, aks holda bu kamchilik ishlatishda hisobga olinadi.
Lenta bilan chiziq o’lchash.Belgilangan chiziq uzunligini o’lchashda lenta ketma-ket bir necha marta qo’yiladi. Chiziqni ikki kishi o’lchaydi. Chiziq o’ziga bir sixcha qadaladi, ishchi sixchani olib, V nuqta tomon yuradi. S’yomkadagi lentaning bir uchini qadalgan sixchaga ilib, oyog’i bilan lenta dastasini bosadida, ishchini V da o’rnatilgan vexaga to’g’irlaydi. Lenta AV stvoriga yetgach, ishchi s’yomkachi signali bo’yicha lentani tarang tortib turib ichiga ikkinchi sixchani qadaydi. Keyin lentani sixchadan olib oldinga yuradi. Orqadagi s’yomkachi boshdagi sixchani yerdan olib, bir qo’li bilan lenta dastasidan ushlab, ishchi ketidan boradi.

Amaliy topshiriq: 9
MAVZU: TUPROQNING MEXANIK TARKIBINI PIPETKA USULIDA
ANIQLASH.


Ishning maqsadi va vazifasi:
Tuproq tiplarini mexanik tarkibini aniqlash va tuproq tiplari bo`yicha mexanik zarrachalarga ajratish.
Kerakli qurollar va jihozlar. Teshiklar diametri 1 mm li elakcha, 250 ml li konussismon kolba, 1 li stilindr, elektr plita, suv kammomi, meshalka, 1-0,25, 0,25-0,1 ml li elakchalar, alyumin byukslar, termostat, eksikator, natriygeksometofosfat eritmasi.


Uslubiy ko‘rsatmalar
1.Ko`zlarining o`lchamlari 1 mm bo`lgan elakdan o`tkazilgan quruq tuproqdan texnik tarozida 20 g tortib olinadi va 10-15 sm diametrli chinni kosachaga solinadi.
2.Stakanchaga natriy pirofosfatning 4 % li eritmasidan 20 ml o`lchab solinadi. Olingan ma’lum miqdordagi tuproq namunasiga natriy pirofosfatning 4 % li eritmasidan xamirsimon loy hosil qilguncha tomchilab aralashtiriladi va extiyotlik bilan kuch ishlatmasdan rezina uchlikli dasta yordamida 10 minut davomida ezg`ilanadi.
3.Tuproqli kosachaga pirofosfat natriy eritmasining qolgan kismi quyiladi, distillangan suv qo`shiladi va aralashma suspenziya (butana)ga aylanguncha qorishtiriladi.
4.1 litr sig`imli silindrga 10-20 sm diametrli voronka quyilib, voronkaga esa ko`zlarining o`lchami 0,25 mm li elak (tur) o`rnatiladi.
5.Analiz qilish uchun kosachadagi suspenziya ana shu elak orqali silindrga suzib o`tkaziladi. Elakka solingan tuproqning xammasi silindrga o`tgunga qadar unga oz-ozdan suv quyib yuvib turiladi. Elak ustidagi > 0,25 mm qum loy zarralaridan yaxshilab yuvib tozalanadi.
6.Stakancha olinib, og`irligi analitik tarozida aniqlanadi va elakdagi qum yuvgich yordamida dastlab kattaroq hajmdagi chinni kosachaga, so`ngra esa tortilgan stakanchaga o`tkaziladi.
7.Ana shu nam qum solingan stakancha quritish shkafida yoki plitada suvi batamom bug`lanib ketguniga qadar quritiladi, sovitiladi va analitik tarozida tortilib qumning o`girligi aniqlanadi.
8.Silindrdagi suspenziyaning xajmi 1 litrga qadarli etkaziladi va u pipetka usulida analiz qilinadi. Xisoblashda oxirgi fraksiyaning og`irligi (< 0,001 mm) suspenziyadagi peptizator miqdoriga mos keluvchi tuzatma ayirib tashlanadi (pipetkaning xajmi 25 ml bo`lganda natriy pirofosfatning 4 % li eritmasidan 20 ml qo`shilganda bu tuzatma 0,02 g ni tashkil etadi).