«amaliy matematika va informatika» kafedrasi «Algoritmlar nazariyasi» fanidan kurs ishi

O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI

OLIY VA O‘RTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI
FARG‘ONA DAVLAT UNIVERSITETI

«AMALIY MATEMATIKA VA INFORMATIKA»

KAFEDRASI
«Algoritmlar nazariyasi» fanidan
KURS ISHI

Mavzu:Tanlash algoritmi va samarali algoritm tushunchasi

Bajardi: D.Sheraliyev

Raxbar: Q.Rahimov

Farg‘ona– 2021 y.

MUNDARIJA

Kirish. 3

I.BOB ALGORITM TUSHUNCHASI 6

II.BOB Samarali algoritm tushunchasi 13

2.Saralash algoritmi 13

2.Tanlash algoritmi 16

III.BOB AMALIY QISM 21

3.1 Dasturning kod qismi 21

3.2 Dasturdan olingan natija 24

XULOSA 26

FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR 27

Kirish.

Buyuk va mustaqil vatanimiz kelajagi yosh avlod qo`lidadir.Birinchi Prezidentimiz aytganlaridek, ular shu yurtning mustahkam poydevori bo`lishlari shart.Shuning uchun yosh avlodga shunday ta`lim tarbiya berish kerakki, ular shu vatanni sevuvchi, uning uchun jonini fido qiluvchi, jahon standartlariga to`laqonli ravishda mos keluvchi kadr bo`lib yetishishsin.Yosh avlodga chuqur bilim berish orqali ularning dunyoqarashini shakllantirish mumkin. Bugungi kunda ham ta`lim-tarbiya sohasiga katta e`tibor qaratilmoqda.Xususan, maktabgacha ta’lim tizimini yanada takomillashtirish, moddiy-texnika bazasini mustahkamlash, maktabgacha ta’lim muassasalari tarmog’ini kengaytirish, malakali pedagog kadrlar bilan ta’minlash, bolalarni maktab ta’limiga tayyorlash darajasini tubdan yaxshilash, ta’lim-tarbiya jarayoniga zamonaviy ta’lim dasturlari va texnologiyalarini tatbiq etish, bolalarni har tomonlama intellektual, axloqiy, estetik va jismoniy rivojlantirish uchun shartsharoitlar yaratish maqsadida Prezidentimiz Shavkat Mirziyoyev tomonidan “2017-2021-yillarda maktabgacha ta’lim tizimini yanada takomillashtirish choratadbirlari to’g’risida” qaror qabul qilindi.

XX asrning 80 – yillaridan oldin ishlab chiqilgan kompyuterlar uchun katta dasturiy sistemalarni ishlab chiqish juda ham mushkul vazifa edi. Buning eng katta sababi shu davrga xos bo’lgan kompyuterlarning imoniyatlarining chegaralanganidadir. Bu davrdagi kompyuterlar xalq ho’jaligining hisob-kitob bilan bog’liq bo’lgan masalalarini yechish uchun mo’ljallangan edi. Kompyuterlarda boshqa xarakterdagi masalalarning yechishning iloji yo’q edi. Dasturchilar uchun shu kompyuterlarda yechilayotgan masala uchun berilgan ma’lumotlarni hisobga olgan holda masalaning yechish algoritmini ishlab chiqish birinchi o’rindagi vazifa hisoblangan. Bu borada N. Virtning mashhur ma’lumotlar+algoritm=dastur formulasini yodga olish yetarli.

Mustаqil rеsrublikаmizdа yuz bеrаyotgаn siyosiy, iqtisоdiy, ilmiy-tехnikаviy vа mаdаniy o’zgаrishlаr Оliy tа’limtizimidа hаm o’z аksini tоpmоqdа. O’zbеkistоndа uzluksiz tа’lim-tаrbiya tiziminiyarаtish, shu аsоsidа tа’lim sifаtini jахоn аndоzаlаri dаrаjаsigа еtkаzish tа’lim sistеmаsining еng dоlzаrb vаzifаsigа аylаndi. Bu еsа bаrchа mutахаssisliklаr qаtоri kоmpyutеr tехnоlоgiyalаri bo’yichа kаdrlаr tаyyorlаsh sifаtini оshirishni hаm tаqоzо еtаdi.Bu maqsad vazifalar ushbu fan dasturi mazmunini ham belgilaydi. Аlgоritm kоnsеpsiyasining vujudgа kеlishi bilаn аlgеbrа, sоnlаr nаzаriyasi, gеоmеtriya vа mаtеmаtikаning bоshqа sоhаlаrigа tеgishli bir qаtоr muаmmоlаrning еchimli yoki еchimli еmаsligini аniqlаshtirish imkоnini bеrdi. Аlgоritmlаr nаzаriyasi fаоliyat sоhаsi ЕHMlаr vujudgа kеlishi bilаn yanаdа kеngаydi.Yuqоridаgi fikrlar «Аlgоritmlаr nаzаriyasi vа dаsturlаsh tехnоlоgiyasi» fаnining аsоsiy mаzmunini bеlgilаshga yordam beradi.

Algoritm – berilgan natijaga erishish uchun qilinishi kerak boʻlgan aniq koʻrsatmalar ketma-ketligi. Algoritm keng maʼnoda faqat kompyuterga oid atama boʻlmay, balki unda berilgan koʻrsatmalarni bajara oluvchi har qanday narsaga oiddir.

Algoritm — maʼlum bir turga oid masalalarni yechishda ishlatiladigan amallarning muayyan tartibda bajarilishi haqidagi aniq qoida (dastur). Kibernetika va matematikaning asosiy tushunchalaridan biri.

Xanoy minorasi, matematik o’yin yoki jumboq, 1883 yilda E. Lukas tomonidan ixtiro qilingan . U uchta tayoqchadan va har qanday tayoqchaga siljishi mumkin bo’lgan har xil o’lchamdagi bir qator disklardan iborat. Yig’indagi disklar kattaligi ortib boruvchi tartibda bir tayoqchada, eng kichigi tepada joylashgan bo’lib, shunday qilib konus shaklini hosil qiladi . Ushbu jumboqning maqsadi uchta qoidaga rioya qilgan holda oraliq tayoq yordamida butun to’plamni bir tayoqdan ikkinchi tayoqqa ko’chirishdir: (i) bir vaqtning o’zida faqat bitta diskni ko’chirish mumkin, (ii) Har bir harakat yuqori qismini olishdan iborat. disklardan birini va uni boshqa stakning ustiga qo’yishni, ya’ni diskni faqat stakning eng yuqori qismi bo’lgan diskni siljitish mumkin va (iii) kichikroq diskning ustiga kattaroq disk qo’yib bo’lmaydi. 1-rasm, Xanoy minorasining boshlang’ich va oxirgi pozitsiyalarini aks ettiradi. Xanoy minorasi jumboqini echish uchun zarur bo’lgan minimal harakat soni (2n - 1), bu erda n - disklar soni. Uchta disk yordamida jumboqni etti harakatda hal qilish mumkin. Muammo n-giperkubasida Gamiltonian yo’lini topish uchun izomorfdir .

Xanoy minorasi jumboqidan turli xil ilovalarda foydalaniladi . U bajarish uchun zaxira aylanish sxemasi sifatida ishlatiladi bir nechta lenta yoki ommaviy axborot vositalari ishtirok etgan kompyuter ma’lumotlarining zaxira nusxalari. Robotlarning yuqori darajadagi fikrlash qobiliyatlarini ularning manipulyatsiyasi va idrok etish jihatlari bilan birlashishini baholash uchun yaxshi standartlashtirilgan sinov to’shagini taqdim etadi. Bu muammolarni hal qilish bo’yicha psixologik tadqiqotlarda tez-tez ishlatiladi. Xanoy minorasi, shuningdek, frontal lob etishmovchiligini baholashga urinayotgan neyropsikologlar tomonidan sinov sifatida ishlatiladi .