Amaliy mashg’ulotlar

Muammoni  hal  qilish.  Bu  usul  barcha  pedagog  va  o‘quvchini    qanoatlan-
tiruvchi yechimni topish uchun nizoni chaqiruvchi sabablarni chuqur tahlil qilish va 
barchaning fikrlarini inobatga olishga asoslanadi. Bu usul tarafdorlari o‘z maqsadiga 
boshqalar  maqsadi  orqali  emas,  balki  pedagogik  nizoning  eng  oqilona  yechimini 
topish evaziga erishishni xohlaydilar. 
Ta’lim  muassasida  pedagog  va  o‘quvchilar  o‘rtasida  yuzaga  keluvchi  nizo 
"butun  jamoaga"  emas,  balki  "tanlangan"  odamlargagina  yomon  ta’sir  etishi 
mumkin.  Bunday  nizoni  bir  yo‘la,  katta  hajmda  uddalash,  bartaraf  etish  mumkin 
emas.  Bu  nizoni  bartaraf  etishda  pedagog  oqilligi,  adolatliligi,  madaniy  saviyasi 
bilan  hamkorlikka  intilishi  kerak.  Ya’ni,  ushbu  nizoli  vaziyatda  mavqeida  emas, 
balki  teng  huquqiylik  asosida  yechimni  topishi  lozim.  Masalan,  bu  jarayonda 

---

quyidagilar  juda  ham  muhimdir:    o‘quvchi  yoki  o‘qituvchini  tan  olishi;  gapni 
bo‘lmay  tinglash;  o‘zga  kishi  sifatida  tushuna  olishni  namoyish  qilish;    nizo 
jarayonidagi  holatni  o‘zga  pedagog  yoki  o‘quvchi  qanday  qabul  qilishi 
(tushunishi)ni  anglash;    muhokama  qilinayotgan  mavzuni  aniq  tasavvur  qilish; 
mavzuga  nisbatan  umumiy  qarashlarni  hosil  qilish;  murosa  qilinayotgan  oqibatni 
aniqlash;  nizo mazmunini yozib chiqish (tahlil) qilish;  nizoni bartaraf etish uchun 
hamkorlikda yagona yo‘l tanlash;  hamkorlikda umumiy xulosa (murosa)ga kelish. 
Bunday yo‘l mashaqqatli, ammo oqilona yo‘ldir. Buning uchun tajriba kerak. 
Hozirgi sharoitda o‘qituvchi faqat o‘z sohasini yaxshi bilibgina qolmay, balki 
yaxshi  tashkilotchi,  ruhshunos  (psixolog)  va  tarbiyachi  bo‘lmog‘i  lozim.  Buning 
uchun  har  bir    o‘qituvchi  sotsiologiya,  psixologiya,  pedagogika,  kasbiy  etika 
fanlarini mustaqil egallashi kerak.  
Guruh a’zolariga, har bir o‘quvchining qalbiga yo‘l topa bilish o‘qituvchining 
ish faoliyatida asosiy ahamiyatga ega. Buni bilgan  o‘qituvchi  o‘z jamoasi ichida 
ta’lim  jarayonida  vujudga  keladigan  har  xil  nizolarni  o‘quvchi  bilan,  guruh 
o‘quvchilari  bilan  birga,  yuqoridagilarga  chiqarmasdan  o‘zida  hal  qilishga  qodir 
bo‘ladi. 
Bunday  o‘qituvchi  o‘z  ishini  to‘g‘ri  tashkil  qiladi,  guruh  oldiga  qo‘yilgan 
maqsad  va  reja  topshiriqlarini  o‘z  vaqtida  muvaffaqiyatli  bajaradi.  Har  bir  nizoli 
vaziyatni pedagog bosiq, hovliqmasdan hal etishi kerak.