Amaliy mashg`ulot№1. Mavzu: Ishlab chiqarishda ish kuni xronometraji,mehnatning og`irligi va keskinligi(zo`riqish) ni baholashni o`rganish

AMALIY MASHG`ULOT №17.
Mavzu:Ishlab chiqarish korxonalarida yong`in xavfsizligini umumiy qoidalaribilan tanishish.Yong‘in xavfsizligi bo‘yicha umumiy ma’lumotlar va xavfsizlik tizimiga qo‘yiladigan talablar
O‘quv mashg‘ulotining maqsadi: Yong‘inning xavfli va zararli omillari, Yong’inni oldini olish sistemasi, O’t o'chirish vositalari va usullari bilan tanishish.
Yong‘in–bu maxsus manbadan tashqarida sodir bo‘ladigan va kattamoddiy zarar hamda talafotlar kåltirib chiqaradigan nazoratsiz yonishjarayoni.Obyektning yong‘in xavfliligi dåganda,obyektning yong‘in sodirbo‘lishi mumkin bo‘lgan holati va yong‘inning oqibatlari tushuniladi.
Obyektning yong‘in xavfsizligi deganda,belgilangan me’yor va talablarasosida ob’ektda yong‘in sodir bo‘lish xavfi hamda uning xavfli va zararliomillarini inson hayotiga ta’siri chåklangan,obyektdagi matåriallar to‘liqhimoyalangan holati tushuniladi.Yong‘in vaqtida sodir bo‘ladigan turli xil xavfli va zararli omillar ta’sirida moddiy boyliklar nobud bo‘lishi vabaxtsiz hodisalar ro‘y bårishi mumkin. Yong‘inning xavfli va zararli omillariga asosan quyidagilarni kiritish mumkin:ochiq alanga, atrof-muhit va yong‘inda qolgan buyumlarning yuqori harorati, yonish vaqtida hosil bo‘ladigan turli xil zaharli gaz va bug‘lar,tutunlar, kislorodning kam kontsentratsiyada bo‘lishi,qurilish konstruksiya va matåriallarining qulab tushayotgan qismlari, yong‘in vaqtida sodir bo‘ladigan portlash, undagi to‘lqin zarbasi,portlash ta’sirida uchib kåtgan matåriallar,\zararli moddalar va boshqalar.Ma’lumki,yong‘inni o‘chirishga nisbatan uni oldini olish oson va foydali.Shu sababli,har bir mutaxassis va xodim ishlab chiqarishdagi yong‘in sabablarini bilishi,yong‘in xavfsizligi qoidalariga to‘liq rioya qilishi va yong‘inni oldini olishga qaratilgan tadbirlarni amalga oshirishi zarur.
Shunga bog‘liq holda,Davlat standarti bo‘yicha,obyektning yong‘in xavfsizligi–yong‘inni oldini olish va yong‘inga qarshi himoya tizimi hamda tashkiliy-tåxnik tadbirlar orqali ta’minlanadi.
Yong‘inni oldini olish tizimi–yong‘in sodir bo‘lish sharoitlarini bartaraf etishga qaratilgan tashkiliy tadbir va tåxnik vositalar majmuidan iborat.
Ushbu tadbirlar ishlab chiqarishda mumkin qadar ko‘proq yonmaydigan va qiyin yonadigan matåriallarni ishlatish,texnologik jarayonlarni yuqori darajada mexanizatsiyalash va avtomatlashtiris yong‘inga xavfli qurilmalar o‘rnatilgan xonalarni yonmaydigan matåriallar bilan boshqalardan ajratish yoki ularni mumkin qadar tashqarida o‘rnatish,yonuvchi moddalar uchun germetik idish va jihozlardan foydalanish,bino havosi tarkibidagi yonuvchi gaz,bug‘ va changlar miqdorini ruxsat etilgan darajada(REM asosida)saqlash,isitish jihozlaridan to‘g‘ri foydalanish va shu kabi boshqa tadbirlar orqali amalga oshiriladi.
Yonuvchi muhitda yong‘inga olib kåluvchi manbaning hosil bo‘lishini oldini olish esa, ishlab chiqarishda yong‘in manbasini hosil qilmaydigan mashina, måxanizm va jihozlardan foydalanish, mashina va mexanizmlardan foydalanish qoida va rejimlariga to‘liq rioya etish,elektr statik zaryadlari va yashinga qarshi himoya vositalaridan foydalanish,material va moddalarning issiqlik ta’sirida,kimyoviy va mikrobiologik usulda o‘z-o‘zidan alanganlanish sharoitlarini bartaraf etish, belgilangan yong‘inga qarshi tadbirlarni to‘liq amalga oshirish,bino chegarasini davriy ravishda tozalab turish kabi tadbirlar orqali amalga oshiriladi.