Amaliy mashg`ulot№1. Mavzu: Ishlab chiqarishda ish kuni xronometraji,mehnatning og`irligi va keskinligi(zo`riqish) ni baholashni o`rganish

Zaharlanishning ikki shakli mavjud:a)o'tkir zaharlanish;b)surunkali zaharlanish. O'tkir zaharlanish qisqa muddatda yuz berib,katta hajmdagi talafotar yuzaga keltiradi.Surunkali zaharlaninsh organizmga 02 miqdorda tushadigan zaharli moddalaming uzoq ta'siri natijasida ro'y beradi.Zaharli moddalar quyidagi salbiy oqibatlarga sabab bo'ladi:
- yuqori nafas yo'llarining izdan chigishi;
- sil,buyrak yetishmovchiligi,yurak-qon tomirlar tizimi kasalliklarining avj olishi;
- allergik(astma,ekzema)kasalliklarning yuzaga keltirishi;
- mayib-majruhlikka olib kelishi;
- o'sma kasalligining rivojJanishi va boshqalar.
Zaharli moddalarning organizmga tushishi,nafas yo'li,teri qoplamasi va oshqozon-ichak yo'li orqali bo'lishi mumkin.Kimyoviy moddalarning zaharli ta'siri bir gator ko'rsatkichlarga bog'liq,jumladan:organizmning ta'sirchanligi,organizm turi,jinsi, yoshi,zaharl moddaning kimyoviy tuzilishi,kimyoviy xususiyatlari, miqdori,ta'sir harorati,bosimi va boshqalar.Zaharli moddalaming organizmga ta'sir ko'rsatish darajasiga qarab 4 sinfga bo'linadi:o'ta xavfli,yuqori xavfli,o'rtacha xavfli va kam xavfli moddalar (GOST 12.01.2007-76 ga asosan).Zaharli moddalaming ish zonasidagi miqdori quyidagi usullar yordamida aniqlanadi:
-laboratoriya usulida; -ekspres-tahlil uslubi; -avtomatik gaz tahIiI qilish uslubi.
Laboratoriya uslubi bilan zaharli moddalaming miqdori miqdoriy tahlii uslublari yordamida aniqlanadi.Ekspres-tahlil uslubida havodagi zaharli moddalar kimyoviy razvedka qo'shin asbobi VPXR orqali Q metodlari asosida indikatorii trubkalaming bo'yalishi yordamida aniqlanadi.
Avtomatik tahlil uslubida zaharlangan havo gazanalizatorlar yordamida topiladi.Ish zonasidagi zaharli moddalarga qarshi quyidagi tadbirlar qo'llaniladi:
zaharli moddalarni texnologik jarayonlardan bmiaraf etish;
ishlab chiqarish texnologiyasida qo'llaniladigan asbob-uskunalarni takomillashtirish;
sanitar-gigiyenik tadbirlarni o'tkazish.
Bunga xomashyoni gigiyenik standartlash,ish zonasidagi havoni nazorat qilish, havo tarkibidagi zaharli modda miqdori oshganda gigiyenik talablarni amalga oshirish, shaxsiy himoya vositalarini qo'llash,samarali shamollatish tizimlarini o'matish, ishchilarga sanitariya yo'riqnomalarini berish va boshqa omillar kiradi.