Amaliy mashg`ulot№1. Mavzu: Ishlab chiqarishda ish kuni xronometraji,mehnatning og`irligi va keskinligi(zo`riqish) ni baholashni o`rganish

Haroratning ortib ketishi natijasida–odam tanasida ter ajralishi kuchayishi, pul`s urishi va nafas olish sekinlashishi,keskin holsizlanish,bosh aylanishi, qaltirashlarning yuzaga kelishi,birmuncha og’ir holatlarda esa–odam organizmining issiqlik urishi hodisasi amalga oshishi kuzatiladi.
Meteorologik omil ko‘rsatkichlarini tekshirish.Ko`rsatkichlarni o`lchash amaldagi qoidalarga asosan olib boriladi.Ularga ko`ra havo harorati,namligi va harorat tezligi ish joylarida o`tirib ish bajariladigan hollarda polda 1 m va tik turib ish bajariladigan bo`lsa 1,5 m balandlikda o`lchanadi.Infraqizil nurlarni har bir manbadan eng ko`p nurlanish ish joylariga tarqalayotgan yo`nalishi bo`yicha o`lchash asbobini shu yo`nalishda perpendikulyar ravishda qo`yib poldan yoki ish maydonidan0,5,1,0 va 1,5 m balandlikda o`lchanadi.
Ishlab chiqarish sharoitida doimiy ravishda ta’sir etuvchi omillar qatoriga meteorologik omil kiradi.Meteorologik omil havoning fizik holati(harorati, namligi va harakat tezligi)infraqizil nurlar intensivligi bilan belgilanadi.
Meteorologik omil ko‘rsatkichlari,ayniqsa havoning fizik holati,o‘ta o‘tkazuvchanlik xususiyatiga egadir.CHunki ular avvalo texnologik jarayonning issiqlik fizik xususiyatlari,iqlim sharoiti,yil fasli ishlab chiqarishni,ish xonalari,ish joylarini tashkil etilganligi va bir qancha boshqa sabablar bilan bog‘liqdir.
SHu sababli ishlab chiqarish sharoitida(ochiq havoda va yopiq xonalada) meteorologik omil to‘la ko‘rinishlarda ta’sir etish mumkin.
Meteorologik omil bevosita organizmning issiqlik holatiga ta’sir ko‘rsatish yo‘li bilan fiziologik jarayonlarda o‘zgarishlar vujudga keltiradi.Bu o‘zgarishlar o‘z navbatida ish qobiliyatining kamayishi va sog‘likning yomonlashuviga olib kelishi mumkin.SHu sababli mehnat gigienasi vrachining,boshqa omillar qatori, meteorologik omilga gigienik baho berish uning salbiy ta’sirini oldini olish chora tadbirlarini ishlab chiqish asosiy vazifalari qatoriga kiradi.
Ishlab chiqarishdagi meteorologik omil deb ish sharoitida ishlovchilarning issiqlik holatiga ta’sir etuvchi fizik omillar yig‘indisiga aytiladi.
Bularga havoning fizik holati(harorati,namligi,harakat tezligi)atrofni o‘rab turgan sathlar harorati va issiqlik nurlanishlari kiradi.Ishlab chiqarish sharoitida meteorologik sharoitlar turli ko‘rinishda bo‘ladi: komfort,issiqlik ta’sir etuvchi (konveksion issiqlik va issiqlik nurlanishi ta’siri alohida va birgalikdagi hollari) sovuq harorat ta’sir etuvchi,o‘zgaruvchan,namlik ta’sir etuvchi va boshqalar.