Amaliy mashg`ulot№1. Mavzu: Ishlab chiqarishda ish kuni xronometraji,mehnatning og`irligi va keskinligi(zo`riqish) ni baholashni o`rganish

-shaxs (individual) darajasi(organizmning tug`ma yoki keyin o`zlashtirilgan vaqtinchalik yoki doimiy ruhiy va fiziologik xarakteristikalari);
-muhit darajasi(mehnat sharoitlari,kollektiv munosabatlarning buzilishi,xavfsiz ish usullari haqidagi yo`riqnomalarning sifati pastligi,oilaviy va moddiy tashvishlar va h.k.);
-jamiyat darajasi(kasbiy tavakkal,uning oqibatlari haqida yetarlicha xabardor bo`lmaslik tarmoqda yoki regionda mehnat xavfsizligi masalalarini yaxshi tashkil etilmaganligi va h.k.).
Ishlab chiqarish faoliyatida inson organizmining o`ziga xos tomonlari va tashqi muhit omillari bir-biri bilan uzviy bog`lanishda bo`ladi.SHuning uchun xavfli vaziyatlarni tahlil qilishda"Odam-muhit"sistemasini birgalikda ko`rib chiqish kerak bo`ladi.SHu narsa aniqlanganki,jarohatlanishning yuqori darajasi yosh hodimlarda va ish staji 10-15 yillik hodimlarda bo`lar ekan.
Yoshlik omili va kasbni egallashda kasbiy mahoratning yetishmasligi natijasida yuqori darajadagi jarohatlanish ishning birinchi yiliga to`g`ri keladi.
Bu hodimda malakaning yetishmasligi:bilimining kamligi,xavfli vaziyatni oldindan ko`ra bilmaslik,yo`l qo`yilgan xatoning oqibatlarini aniqlay olmaslik, murakkab vaziyatlarda to`g`ri qaror qabul qilolmaslik sababli bo`ladi. Staj ortib borishi bilan jarohatlar soni kamayib boradi.
Jarohatlar ko`p bo`lishining ikkinchi holatining sabablari quyidagi vaziyatlar bilan bog`liq.Birinchidan,organizmning qarish jarayoni bilan bog`liq, bajarilayotgan ishning aniqligi va puxtaligiga ta`sir qiluvchi ruhiy va fiziologik funktsiyalarning pasayishi(axborot qabul qilishdagi qiyinchiliklar,eslash qobiliyatining pasayishi,eski odatlarning saqlanib qolishi,harakatlar aniqligining pasayishi va sh.o`.)bo`lsa,ikkinchidan,xavfga ko`nikma hosil qilish natijasida xavfsizlik qoidalarini mensimaslikdir.
Bundan yoshlik va staj tom ma`noda baxtsiz hodisaga sabab bo`ladi degan xulosa chiqarmaslik kerak.Lekin,ular xavfli vaziyat kelib chiqishida qo`shimcha sharoit yaratishi yoki baxtsiz hodisaga olib kelishi mumkin.
Barcha ishlovchilarga bir xil sharoit yaratib berilganda ham baxtsiz hodisalarning uchrashida kishining shaxsiy sifatlari,ijtimoiy-ruhiy va fiziologik sifatlari majmuasi namoyon bo`lishini ko`rsatadi.Ular asab sistemasi, temperamenti,ma`lumoti,malakasi,tarbiyasi,salomatligi va boshqalarni o`z ichiga oladi.SHunga qaramasdan xavfsizlik qoidalarini ataylab buzish quyidagi ruhiy sabablar bilan bog`liq bo`lishi mumkin: