Amaliy mashg`ulot mavzusi: Sho‘r tuproqlarda introduksiya qilingan dorivor o`simliklar

- Dorivor moychechak - Romashka aptechnaya (Matricaria recutita L.).

Dorivor moychechak - Asteraceae oilasiga mansub bo‘lib, 1 yillik o‘t. O‘simlik tabiiy holda Sirkumboreal flora vohasi (SHarqiy Evropa, G‘ar-biy Sibir) da uchraydi. Dorivor vosita sifatida tibbiyotda o‘simlikning guli foydalaniladi. Uning tarkibida ko‘p miqdorda efir moylari bo‘lib, oshqozon

• 
  ichak, ich ketish, tomir tortishish kasalliklarini davolashda ishlatiladigan vositalarning asosini tashkil etadi[20]( ilova – 288-bet).
  

Dorivor moychechak sho‘r tuproqlarda urug‘dan introduksiya qilindi. Unuvchanligi va saqlanuvchanligi o‘rtacha sho‘rlangan tuproqlarda 42,6 - 76,2%va kuchli sho‘rlangan tuproqlarda 31,8 - 87,9% ni tashkil etadi.
Dorivor moychechakning asosiy poyasi o‘rtacha sho‘rlangan tuproqlarda 25,02,24 sm va barglar soni 14,40,94 ta, kuchli sho‘rlangan tuproqlarda asosiy poya 21,01,13 sm va barg soni 25,21,07 ta ni tashkil etgan. O‘rtacha sho‘rlangan tuproqlarda ekilgan o‘simliklarda 1-tartibli novdalarning soni 15,41,75, uzunligi 17,41,87 sm va barg soni 5,81,08 tani tashkil etib, 2- tartibli novdalarning soni 7,81,25 , uzunligi - 10,01,41 sm va barg soni 8,21,28 ga etadi. O‘simliklardagi to‘p g‘unchalar 2,71,25 ta, to‘p gullar 11,21,50 ta, shakllanganto‘p mevalar -4,20,92 ta, pishgan to‘p mevalar - 5,21,02 ta qayd etildi. Kuchli sho‘rlangan tuproqlarda esa, o‘simliklarda 18,01,95 ta 1-tartibli novdalar hosil bo‘ladi va ularning uzunligi-19,32,64 sm; barg soni-18,42,58 ta ni tashkil etgan bo‘lsa, 2- tartibli novdalar - 8,61,88 ta; uzunligi-10,71,25sm; barg soni 5,40,60 ni tashkil etadi. SHuningdek, 23,61,72 - to‘p g‘unchalar; 13,41,47 –to‘p gullar; 17,01,30 - shakllanganto‘p mevalar va 12,22,03 -pishgan to‘p mevalar kuzatildi.
Dorivor moychechakning o‘sish va rivojlanishi sho‘rlanmagan (sug‘oriladigan va lalmi) tuproqlarda, sho‘rlangan tuproqlardagi o‘simliklarning o‘sish va rivojlanish ko‘rsatkichlariga yaqin bo‘ladi. Gul xom - ashyosining hosildorligi 0,65-0,70 t/ga ni tashkil etadi [127].SHo‘r tuproqlarda dorivor moychechakning gul xom - ashyosi 0,550,09 t/ga va urug‘ 0,050,01 t/ga ga etadi.