Amaliy mashg’ulot №7

---

Amaliy mashg’ulot №7 
 
RIP va EIGRP protokollarining birgalikdagi ishlashini tadqiq etish. 
Tarmoqlararo trafikni (VLAN orasida) filtrlash uchun ACL-ro‘yhatini 
konfiguratsiyalash va tekshirish. 
 
Ishning maqsadi:
RIP va EIGRP protokollarini dinamik marshrutizatsiyalash.
 
 
Nazariy qism: 
 
 
Marshrutlash-
 
tarmoqdagi ma'lumotlarni paketning adreslashning eng yaxshi 
usulini aniqlash jarayonidir. Dinamik marshrutlash bir yoki bir necha protokollar 
(RIP v2, OSPF, va boshqalar) yordamida amalga oshirilishi mumkin. 
 
Dinamik marshrutlash-
marshrutlashning bir ko’rinishi bo’lib, bir qancha va 
ko’plab protokollarni (
RIP, OSPF, EIGRP, BGP)
avtomatik marshrutlaydi va 
marshrutlash jadvalini to’ldiradi va yangilaydi. 
Har bir marshrutlash protokoli o'z yo'nalishini baholash tizimidan (metrika) 
foydalanadi. Belgilangan tarmoqlarga marshrutlar quyidagi kriteriyalarga 
asoslangan: 
• retranslyangan o'tishlar soni 
• aloqa kanali kengligi 
• ma'lumotlarni uzatish ko’rsatkichlari va boshq.
Routerlar UDP protokoli yordamida xizmat paketlarini ishlatib marshrut 
axborotlarini bir-biri bilan almashadilar. Ushbu axborot almashinuvi tarmoqdagi 
qo'shimcha trafikning mavjudligini va ushbu tarmoqdagi yukni oshiradi.
Protokollarni marshrutlash uch turga bo'linadi: 
• masofaviy vektorli protokollar (RIP) 
• Kanal holatini kuzatish protokollari (OSPF) 
• Qo'shma protokollar (EIGRP) va boshq. 
 
RIP protokoli. 
RIP tarmoq qurilmalari orasida optimal marshrut(yo'l)ni topish uchun 
Bellman-Ford algoritmidan foydalanadigan masofaviy vektorlarni boshqarish 
protokolidir. RIP algoritmi RIPning eng oddiy marshrutlash protokollaridan 
biridir. Har 30 soniyada u marshrut jadvalini tarmoqqa yuboradi. Protokollar 
o'rtasidagi asosiy farq shundaki, RIPv2 (RIPv1dan farqli o'laroq) ko'p qirrali 
translatsiyada, ya'ni multicast manziliga yuborilishi mumkin. RIP1-da ruxsat 
etilgan maksimal "shlyapa" (maqsadli qadam) soni 15 (o'lchov 15). 15 o’lchovni 
cheklash katta tarmoqlarda RIPdan foydalanishga ruxsat bermaydi, shuning uchun 
protokol kichik kompyuter tarmoqlarida eng ko'p uchraydi. Protokolning ikkinchi 
versiyasi - RIP2 protokoli 1994 yilda ishlab chiqilgan va birinchi bo'lib ishlab 
chiqilgan versiyasi. Ushbu protokolda qo'shimcha marshrut axborotini kiritish 
orqali xavfsizlik ta'minlanadi. Masofadagi vektor protokoli printsipi: RIP protokoli 
bilan foydalanadigan har bir marshritizator vaqti-vaqti bilan qo'shnilariga ushbu 

---

routerdan ma'lum bo'lgan barcha tarmoqlarga masofani (o'lchov bo'yicha 
o'lchangan) maxsus vektorli paketga uzatadi. Bunday vektorni olgan router vektor 
tarkibiy qismlarini o'zidan o'zi qo'shni bo'lgan masofa miqdori bilan oshiradi va 
vektorni to'g'ridan-to'g'ri biladigan tarmoqlar yoki tarmoqlar haqidagi ma'lumotni 
to'ldiradi. Kengaytirilgan vektorni router barcha qo'shnilariga yuboradi. 
Marshritizator bir necha muqobil yo'llardan eng past metrik qiymati bilan 
marshrutni tanlaydi va bunday marshrut haqida ma'lumot yuboradigan 
marshritizator keyingi hop sifatida belgilanadi. Ushbu protokol katta tarmoqlarda 
ishlash uchun yaroqsiz, chunki u tarmoqni intensiv tirbandlikka to'ldiradi va 
tarmoq tugunlari kanallar holati va tarmoq topologiyasi haqida aniq ma'lumotga 
ega bo'lmagan holda masofaviy vektor bilan ishlaydi. Bugungi kunda RIP 
protokoli kichik tarmoqlarda ham EIGRP protokoli va OSPF protokollarining 
imkoniyatlaridan o’tib ketmoqda.