Amaliy mashg’ulot №6 Mavzu: Motor moylarining xossalari Ishdan maqsad

 
Benzinli dvigatellar uchun asosiy motor moylari va ularning tavsifi
 
Ko`rsatkichlar 
Moy markasi 
M-
8V
1
M-
8G
1
M-
6
3
/10G
1
M-
12G
1
Kinematik qovushoqligi, mm
2
/s 
100
0
S dagi (ko’pi bilan)
8±0,5 
8±0,5 
10±0,5 
12±0
,5 
0
0
S dagi 
1200 
- 
1000 
- 
Qovushoqlik indeksi (kamida) 
90 
100 
125 
95 
O`t olish harorati, 
0
S (kamida) 
200 
210 
210 
220 
Qotish harorati, 
0
S (ko’pi bilan) 
-25 
-30 
-30 
-20 
Ishqor soni, mg KON/g (kamida) 
4,0 
8,5 
10,5 
8,5 
Kul hosil qilishi, % (ko’pi bilan) 
0,95 
1,3 
1,65 
1,3 
Mexanik aralashmalar miqdori, % (ko’pi 
bilan) 
0,015 
0,015 
0,015 
0,01
5 
Yuqori darajada kuchaytirilgan yengil avtomobillarning benzinli dvigatellarida 
ishlatiladigan
M-6
3
/10G
1
markali moyning yeyilishga qarshi xususiyati yetarli 
emasligi va ko’p miqdorda kul hosil qilishi tufayli 1987 yildan boshlab
M-
5
3
/10G
1
va
M-6
3
/12G
1
 
moylari ishlab chiqarilmoqda. 
M-5
3
/10G
1 
moyini minus 
35
0
S dan 35
0
S gacha bo`lgan haroratlarda, 
M-5
3
/10G
1 
moyini esa minus 25
0
S dan 
40
0
S gacha bo`lgan haroratlarda samarali ishlatish mumkin. Bu moylar yuqori 
ekspluatatsion xususiyatlarga ega bo`lib, ular xorijda ishlab chiqariladigan 
SE-
SF
motor moylarini almashtirishi mumkin. Respublikamizda ishlab 
chiqarilayotgan Tiko, Damas, Matiz avtomobillari dvigatellari uchun SAE 10W-
30 hamda Neksiya va Lasetti avtomobillari dvigatellari uchun SG CCMC 
G4G`G5 motor moylari ishlatiladi. 
Dizellar uchun motor moylari 
Dizelli avtomobillarda B, V va G guruhdagi 100
0
S dagi nominal qovushoqligi 8 
mm
2
/s (qishki) va 11 mm
2
/s (yozgi) bo`lgan motor moylardan foydalaniladi. Bu 
guruhlarga mansub muhim moylarning qisqacha tavsifi 3.6-jadvalda keltirilgan.
Ularning barchasi selektiv tozalangan moy asosida tayyorlanadi, ularni tarkibiga 

---

har bir guruh uchun maxsus tanlab olingan qo`shilmalar kom’ozitsiyalari 
aralashtiriladi.
O`rtacha kuchaytirilgan avtotraktor dizellarida ishlatiladiga 
V
2
 
guruhidagi motor 
moylari: 
M-8V
2
(qishki) va 
M-10V
2 
(yozgi) motor moylaridan keng 
foydalaniladi. Bir qator holatlarda 
M-8V
1
moyidan qishgi universal moy sifatida 
foydalanish mumkin.
3.6-jadval.
 
Dizelli dvigatellar uchun asosiy motor moylari va ularning tavsifi
 
Ko`rsatkichlar 
Moy markasi 
M-8G
2
M-
10G
2
M-
8G
2
k 
M-
10G
2
k 
Kinematik qovushoqligi, mm
2
/s 
100
0
S dagi (ko’pi bilan)
8±0,5 
11±0,5 
8±0,5 
11±0,5 
0
0
S dagi 
1200 
- 
1200 
- 
Qovushoqlik indeksi (kamida) 
90 
90 
95 
90 
O`t olish harorati, 
0
S (kamida) 
200 
205 
200 
205 
Qotish harorati, 
0
S (ko’pi bilan) 
-25 
-15 
-30 
-15 
Ishqor soni, mg KON/g (kamida) 
6,0 
6,0 
6,0 
6,0 
Kul hosil qilishi, % (ko’pi bilan) 
1,65 
1,65 
1,15 
1,15 
Mexanik aralashmalar miqdori, % (ko’pi 
bilan) 
0,015 
0,015 
0,015 
0,015 
Yuqori darajada kuchaytirilgan dizel dvigatellarida ish sharoiti og`ir 
bo`lganligi tufayli ularda ishlatiladigan