Amaliy mashgulot №30 Mavzu: Respirator viruslar: Ortomiksoviruslar-gripp virusi va adenoviruslarning laboratoriya diagnostikasi. Paramiksoviruslar-paragripp, paratit, kizamik viruslarining laboratoriya diagnostikasi

Hayvonlarga nisbatan patogenligi. Paragrippni qo‘zg‘atuvchi viruslar tabiiy va laboratoriya sharoitidagi hayvonlarga nisbatan kam patogen. Kasallik ko‘pincha hayvonlarda simptomsiz kechadi. Paramyxovirus turkumining Senday virusi hayvonlar (oq sichqon, kalamush, dengiz cho‘chqachasi va boshqalar)ga nisbatan patogen hisoblanadi.

Kasallikning odamlardagi patogenezi va klinikasi. Virus o‘tkir respirator kasallikni keltirib chiqaradi. Kasallik havo-tomchi yo‘li orqali yuqadi. YAshirin davri 3–6 kun. Paragripp viruslari yuqori nafas yo‘llarining shilliq qavati hujayralarida ko‘payadi va epiteliylarning parchalanishiga olib keladi, bunda yallig‘lanishlar va ko‘pincha tomoqda shish kuzatiladi. To‘plangan virus hujayralaridan hosil bo‘lgan mahsulotlar qonga tushib organizmning umumiy zaharlanishiga olib keladi. Epiteliylarning parchalanishi natijasida himoya qiluvchi to‘siq buziladi va patogen yoki shartli-patogen bakteriyalar kirib ikkilamchi infeksiya rivojlanadi.

Paragripp viruslari ko‘pincha bolalarda faringit, bronxeolit, laringotraxeobronxit, bo‘g‘ma, zotiljam, kattalarda esa engil ko‘rinishdagi laringit kasalliklarini keltirib chiqaradi. Paragripp viruslari ko‘pincha gripp virusi va adenoviruslar bilan birga uchraydi.¹¹

Immuniteti. Kasallikdan so‘ng tip maxsus gumoral immunitet hosil bo‘lib, bir necha yil saqlanadi. Qon zardobida komplementni bog‘lovchi, virusni neytrallovchi antigemagglyutin xossali antitelolar topiladi. Hosil bo‘lgan immunomodulinlar ichida sekretor sIgA antitelolari muhim ahamiyatga ega, chunki ular mahalliy immunitetning asosiy omili hisoblanadi.