Amaliy mashg’ulot №1 Mavzu: Elektr zanjir elementlarining shartli grafik, harfli belgilarini o’rganish

Ishni bajarish tartibi
1. Ishni bajarish uchun zarur bo‘lgan o‘lchov asboblari bilan tanishing va 12-rasmda keltirilgan sxemani yig‘ing.
2. Transformatorning chiqishiga (transformatorning chiqish kuchlanishi 12-40V oralig‘ida bo‘lishi kerak) ossillografni ulang. Ossillograf ekranidan o‘zgaruvchan kuchlanish pulsatsiyasining vaqt davomida o‘zgarishi ossilogram-masini chizib oling.
3. Ossillografni to‘g‘rilagichning chiqishiga ulang va to‘g‘rilangan kuchlanish ossillogrammasini chizib oling.
4. To‘g‘rilagichning nagruzka xarakteristikasini aniqlang. Buning uchun reostat yordamida I₀ to‘g‘rilangan tokni o‘zgartirib ampermetr va voltmetr ko‘rsatishlari yozib olinadi. Olingan natijalar asosida I₀=f(U) bog‘lanish grafigi chiziladi.
5. To‘g‘rilagichning FIKni aniqlang. Qilingan ish yuzasidan hisobot yozing.
Nazorat savollari.
1. To‘g‘rilagichlarning ishlash tamoyilini tushuntiring?
2. To‘g‘rilagichlarning ko‘prik sxemasi qanday tuzilgan?
3. To‘g‘rilagichning FIKi qanday aniqlanadi?
4. To‘g‘rilagichlar qaerlarda qo‘llaniladi?
Adabiyotlar.
1.H.Nig‘matov “Radioelektronika asoslari”Toshkent -1993y.
2. YU. F. Kolontaevskiy Laboratornыy praktikum po radioelek-tronike. «Vыsshaya shkola», Moskva. 1989

7- Laboratoriya ishi
Bipolyar tranzistorni o‘rganish
Ishni bajarishdan maqsad. Emittorli va umumiy kollektorli sxemada ulangan tranzistorning kirish va chiqish xarakteristikalarini olish va tahlil qilish.
Qisqacha nazariy ma’lumot.
Tranzistorlar uch qatlamli p-r-p va r-p strukturaga ega bo‘lib unda ikkita r-p o‘tish mavjud. Biri emitter-baza, ikkinchi kollektor-baza o‘tish deb yuritiladi. Bu o‘tishlar qaysi yo‘nalishda bo‘lishga qarab tranzistor uch xil rejimda ishlashi mumkin. Agar baza-emitter va kollektor-baza o‘tishlari to‘g‘ri yo‘nalishda bo‘lsa, tranzistor to‘yinish rejimida ishlaydi.
Baza-emittor va kollektor-baza o‘tishlari teskari yo‘nalishda bo‘lsa, tranzistor ajratish rejimida ishlaydi. Tranzistor zanjiriga ulanganda ikkita zanjir hosil bo‘ladi: boshqaruvchi va boshqariluvchi. Boshqaruvchi zanjir kirishi deb, boshqariluvchi zanjir esa chiqish deb ataladi.
Tranzistor uchlaridan biri shu zanjirlar uchun umumiy bo‘ladi. SHunga ko‘ra tranzistor zanjiriga umumiy emittorli (UE), umumiy kollektorli (UK) va umumiy bazali (UB) sxemalarda ulanishi mumkin.