|
IP adres sinflarini topish
4.1-rasm. IP adres sinflarini topishning sodda ko’rinishi
4.2-rasm. IP adres sinflarining tarmoq va uzel uchun taqsimlanishi
IP adresning qaysi bir qismi tarmoq va qaysi bir qismi tugunga (host) tegishliligini aniqlash uchun IP adreslar klasslarga bo’lingan.
4.1-jadval. IP-adreslar sinflarining ehtimoliy soni xarakteristikalari
Sinf
|
A
|
B
|
C
|
D
|
E
|
1-oktet qiymat diapazonlari
|
1 - 126
|
128 - 191
|
192 - 223
|
224 - 239
|
240 - 247
|
Tarmoqlarning ehtimoliy soni
|
126
|
16382
|
2097150
|
---
|
---
|
Tugunlarning ehtimoliy soni
|
16777214
|
65534
|
254
|
268435456
|
134217728
|
A sinf adresi – yirik umumfoydalash tarmoqlarida ishlatishga mo’ljallangan.
B sinf adresi – o’rta o’lchamdagi tarmoqlarda ishlatiladi, masalan, universitet va yirik kompaniyalar tarmoqlarida ishlatiladi.
C sinf adresi – kam sonli kompyuterli tarmoqlarda ishlatiladi.
D sinf adresi – mashinalar guruhlariga murojaat qilinganida ishlatiladi.
E sinf adresi – zahiraga olingan.
IP-adres formatlari
IPv4.
IP-adres 4-versiyada 32-bitdan iborat. 4-versiya IP-adreslarini 0 dan 255 gacha bo’lgan nuqtalar bilan ajratilgan 4 ta o’nlik sonlar ko’rinishida yozish qulay, masalan, 192.168.0.3.
IPv6.
IP-adres 6-versiyada 128-bitdan iborat. Raqamlar ikki nuqta bilan ajratilgan (masalan, 2001:0db8:85a3:0000:0000:8a2e:0370:7334). Adres boshidagi nollarni tushirib qoldirish mumkin. Ketma-ket kelgan nollar guruhini tushirib qoldirish mumkin, ularning o’rniga ikki ikki nuqta yoziladi (fe80:0:0:0:0:0:0:1 ni fe80::1 ko’rinishida yozish mumkin). Adresda bunday o’zgartirishni bir marta bajarish mumkin.
IPv4 32 bitli 4 oktetdan tashkil topgan maxsus adres. IPv4 ikki qismga bo’linadi: chap qismi tarmoqni, o’ng ismi tugun tugun (host)nomerini belgilaydi.Tarmoq va tugun qismlarini ajratib olish uchun tarmoq osti maskasi ishlatiladi. Uning uzunligi ham 32 bitdan iborat. Tarmoq osti maskasining vazifasi adresdagi tarmoq qismini ko’rsatuvchi bitlar sonini aniqlashdir.
Misol:
11111111.0.0.0 255.0.0.0
11111111.11111111.0.0 255.255.0.0
Yana shuni ta’kidlash kerakki, avvalo sizning kompyuteringiz 127.0.0.1 adresga ega bo’ladi (ya’ni, kompyuteringiz tarmoqqa ulanmagan va sizga IP-adres berilmagan holatda).
IP-adres 32-bitli (IPv4) yoki 128-bitli (IPv6) ikkilik raqamidan iborat bo’ladi. IP-adresni (IPv4) nuqtalar bilan ajratilgan to’rtta o’nlik raqamlar bilan yozish qulay, masalan, 192.168.0.1 (yoki 128.10.2.30 – adresning o’nlik raqamlardagi ko’rinishi, 10000000 00001010 00000010 00011110 – ikkilik raqamlardagi ko’rinishi).
IP-adres adreslarning asosiy turi bo’lib, uning asosida IP protokolining tarmoq sathi paketlarni tarmoq o’rtasida uzatadi. IP-adres kompyuter va marshrutizatorlarni konfiguratsiyalash vaqtida administrator tomonidan belgilanadi.
4.3-rasm. Turli sinfli IP-adreslarning strukturasi
4.3-rasm. IP adres sinflari diapazoni
Sinf
|
8 razryadli
|
8 razryadli
|
8 razryadli
|
8 razryadli
|
A
|
ID tarmoq
|
ID xosti
|
B
|
ID tarmoq
|
ID xosti
|
C
|
ID tarmoq
|
ID xosti
|
D
|
Adres diapazoni 224.0.0.0 – 239.255.255.255 – guruhli
|
E
|
Adres diapazoni 240.0.0.0 – 247.255.255.255 - zahirada
|
IP-adres xostlarni ketma-ket o’tkazish printsipi bo’yicha belgilanmaydi, balki ikki qismga ajratiladi:
- Tarmoq identifikatori (network ID) – fizik tarmoqni tavsiflaydi. U bitta tarmoqning barcha tugunlari va birlashtirilgan tarmoqqa ulangan har bir tarmoq uchun unikaldir.
- Xost identifikatori (host ID) – berilgan tarmoqning aniq bir tuguniga muvofiq keladi (kompyuter, marshrutizator va b.).
Tarmoq identifikatori IP-adresning katta qismini, xost identifikatori esa kichik qismini egallaydi.
Aklassdagi IPadreslar juda katta tarmoqqa mo’ljalllangan. Bunda faqatgina birinchi oktet tarmoq identifikatsiyasi uchun ishlatiladi. Qolgan 3 (uch) oktet tugunlarni belgilash uchun. Birinchi oktetdagi eng kichik va eng katta qiymatlar 0 va 127.
00000000.XXXXXXXX.XXXXXXXX.X**X 0.Y.Y.Y.
01111111.X**X.X***X.X***X 127.Y.Y.Y
IP-adres u yoki bu sinfga tegishli bo’lishi bir necha birinchi bitlarga asosan aniqlanadi.
IPv6 ga kirish.
90-yillar boshida TCP/IP protokollar steki jiddiy muammolarga duch keldi. Aynan shu vaqtda Internet keng miqyosda faol tarzda foydalana boshlandi: tashkilotlar tarmoqlarini Internet asosida qurishga o’tish, korporativ axborotlarga kirish uchun veb-texnologiyalardan foydalanish, Internetning qo’ngilochar sohaga kirib borishi (videofilmlar, interaktiv o’yinlar va boshqalarning tarqalishi).
Bu tarmoq tugunlarining tez sur’atlarda o’sishiga (90-yillar boshlarida har 30 sekundda Internetda yangi tugun paydo bo’lgan), trafik xarakterining o’zgarishiga va tarmoqqa qo’yiladigan talablarning ortishiga olib keldi.
Natijada Internet hamjamiyati uzoq vaqtli muhokamalardan keyin IP protokolni o’zgartirishga kirishdi va quyidagilarni modernizatsiya qilishning asosiy maqsadlari sifatida belgiladi:
Masshtablanadigan adresatsiya sxemasini yaratish;
Marshrutizatorlar tomonidan bajariladigan ish hajmini kamaytirish;
Transport xizmatlarining sifatini kafolatlash;
Tarmoq orqali uzatilayotgan ma’lumotlarning himoyasini ta’minlash.
Do'stlaringiz bilan baham: | 
