Amaliy ish №3 Mavzu

Amaliy ish № 3
Mavzu: Zamonaviy operatsion tizimlarining tavsifi. Android, Windows 7, 10 OTlar.

REJA:
1 Zamonaviy operatsion tizim tushunchasi va turlari.

2 Zamonaviy operatsion tizimda ishlash ko’nikmalarini hosil qilish. (Пуск meyusi, Мой компьютер yorlig’i va h.k.)
Operatsion tizim tushunchasi
Operatsion tizim bu o'zaro bog'liq tizim dasturlarining majmuasi bo'lib, uning funktsiyalari hisoblash tizimining resurslaridan foydalanishni va taqsimlanishini boshqarish va foydalanuvchining kompyuter bilan o'zaro aloqasini tashkil etishdan iborat.

Ko’pgina kompyutеrlardan mashina tillari darajasida foydalanish ancha murakkabdir, ayniqsa bu kiritish-chiqarish masalalariga tеgishlidir. Masalan, yumshoq diskdan ma'lumotlar blokini o’hishni tashkil etish uchun dasturchiga 16 turli komandalardan foydalanishiga to’hri kеladi, ularning har biri 13 ta paramеtrni aniqlashni talab qiladi, ya'ni masalan: diskdan blok tartib raqami, yo’ldagi sеktor tartib raqami va h.k.lar. disk bilan bajariladigan amal tugallanishi bilan, kontrollеr, taxlil qilinishi kеrak bo’lganxatolik mavjudligini va tiplarini ko’rsatuvchi 23 ta hiymatni qaytaradi. Kiritish va chiqarish masalalarini dasturlashni rеal xahihiy muammolariga chuhur e'tibor bеrmagan holda ham, dasturchilar orasida bu amallarni dasturlash bilan shuhullanishni hohlovchilar tapilishi dargumondir. Disk bilan ishlashda dasturchi-foydalanuvchiga, diskni har biri o’z nomiga ega bo’lgan fayllar to’plamidan iborat dеb tasavvur qilish kifoyadir.

Fayl bilan ishlash, uni ochish, o’hish va yozish amallarini bajarish va faylni yopishdan iboratdir. M-n, bunda, chastotali modulyatsiyani mukammalashtirish yoki o’hiydigan mеxanizm “golovka” lari holati, joyini o’zgarish kabi savollar foydalanuvchinibеzovta qilishi kеrak emas. Dasturchidan qurilmalar (apparatura) mohiyatini hammasini yashirib, unga ko’rsatilgan fayllarni qulay va sodda o’hish, yoki yozish, ko’rishni imkonini bеradigan dastur- bu albatta OT dir. Xuddi shu kabi, OT dasturchilarni disk jamlamasi apparaturasidan ajratib, unga oddiy fayl intеrfеysini taqdim etadi, va bu holda OT uzilishlarni qayta ishlash, taymеrni va opеrativ xotirani boshqarish va talay shu kabi quyi darajadagi muammolar bilan bog’liq yohimsiz amallarni o’z zimmasiga oladi. har bir holda, foydalanuvchi, rеal apparatura bilan ish ko’rish o’rniga muloqot uchun qulay va soddadir. Bu nuqtai nazardan, OT foydalanuvchiga ma'lum kеngaytirilgan yoki virtual mashinani taqdim etadiki, uni dasturlash ham oson va u bilan ishlash soddadir, albatta bu rеal mashina takshil etadigan apparatura bilan bеvosita ishlash qulay va yеngildir.
Kompyuter yoqilganda tizim ochiladi. U foydalanuvchi bilan dialogni amalga oshiradi, kompyuterni, uning resurslarini (RAM, disk maydoni va boshqalarni) boshqaradi, bajarish uchun boshqa (amaliy) dasturlarni ishga tushiradi. Operatsion tizim foydalanuvchi va dastur dasturlarini taqdim etadi qulay usul kompyuter qurilmalari bilan aloqa (interfeys).

Operatsion tizimga ehtiyojning asosiy sababi shundaki, kompyuter qurilmalari bilan ishlash va kompyuter resurslarini boshqarish uchun oddiy operatsiyalar juda past darajadagi operatsiyalar hisoblanadi, shuning uchun foydalanuvchi va amaliy dasturlar tomonidan talab qilinadigan harakatlar bir necha yuz yoki minglab shundaylardan iborat elementar operatsiyalar.

Masalan, haydovchi yoqilgan magnit disklar Drayv dvigatelini yoqish / o'chirish, o'qish boshlarini ma'lum bir silindrga o'rnatish, o'qish uchun maxsus boshni tanlash, ma'lumotni diskdagi trekdan kompyuterga o'qish va hokazo kabi oddiy operatsiyalarni "tushunadi". Hatto bitta floppi-diskdan boshqasiga faylni nusxalash (fayl bu diskdagi yoki boshqa mashina vositasidagi nomlangan ma'lumotlar to'plami) kabi oddiy ishlarni bajarish uchun haydovchi buyruqlarini bajarish, tekshirish uchun minglab operatsiyalarni bajarish kerak. ularni bajarish, fayllarni disklarga joylashtirilgan jadvallarda ma'lumotlarni qidirish va qayta ishlash va h.k. Vazifa quyidagicha murakkablashadi: o'nga yaqin disket formati mavjud va operatsion tizim ushbu formatlarning barchasi bilan ishlashga qodir bo'lishi kerak. Foydalanuvchi uchun har xil formatdagi disketalar bilan ishlash aynan shu tarzda amalga oshirilishi kerak.

Disketalardagi fayl ma'lum maydonlarni egallaydi va foydalanuvchi qaysi biri haqida hech narsa bilishi shart emas. Hammasi fayllarni joylashtirish jadvallarini yuritish, ulardagi ma'lumotlarni izlash, disketalardagi fayllar uchun joy ajratish funktsiyalari operatsion tizim tomonidan amalga oshiriladi va foydalanuvchi ular haqida hech narsa bilmasligi mumkin.

Nusxalash dasturining ishlashi paytida bir necha o'nlab turli xil maxsus vaziyatlar paydo bo'lishi mumkin, masalan, ma'lumotni o'qish yoki yozishda ishlamay qolish, o'qish yoki yozish uchun disklarning mavjud emasligi, ko'chirilgan fayl uchun disketada joy etishmasligi va hk. Ushbu holatlar uchun tegishli xabarlar va tuzatuvchi harakatlar taqdim etilishi kerak.
Operatsion tizim ushbu murakkab va keraksiz ma'lumotlarni foydalanuvchidan yashiradi va unga ishlash uchun qulay interfeysni taqdim etadi. Shuningdek, u fayllarni nusxalash yoki bosib chiqarish kabi turli xil yordamchi operatsiyalarni bajaradi. Operatsion tizim barcha dasturlarni operativ xotiraga yuklaydi, ish boshida ularga boshqaruvni uzatadi, bajarilayotgan dasturlarning talabiga binoan har xil amallarni bajaradi va tugatgandan so'ng dasturlar egallagan RAMni chiqaradi.

2. Operatsion tizimlarning turlari va ularning qisqacha xususiyatlari.

Operatsion tizimlarning bir nechta turlari mavjud: DOS, Windows, UNIX, Macintosh OS, Linux. Linux, UNIX, OS / 2 kabi boshqa zamonaviy operatsion tizimlarning o'ziga xos afzalliklari va kamchiliklari mavjud. Linux Windows-ga qaraganda ancha xavfsizlikni ta'minlaydi va murakkab interfeysga ega; UNIX tizimning yuqori ishonchliligi talab qilingan joyda qo'llaniladi. OS / 2 va UNIX-ning katta kamchiliklari bu juda kam tanlovdir dasturiy vositalar, va bu erda Windows boshqa operatsion tizimlardan ustun turadi.
Eng keng tarqalgan operatsion tizim - bu Windows. Windows-ning bir nechta versiyalari mavjud: Windows-3.1, Windows-95, Windows-98, Windows-2000, Windows NT. Ularning barchasi tarkib jihatidan bir-biriga yaqin. Shuning uchun DOS va Windows-95 kabi operatsion tizimlarni ko'rib chiqing, DOS birinchi operatsion tizimlardan biri va eng mashxurlaridan biri. Ushbu operatsion tizim mashhurligining eng yuqori cho'qqisi 90-yillarga to'g'ri keladi, endi bu operatsion tizim kamdan kam qo'llaniladi. Hozirda dunyoda eng ommabop Microsoft operatsion tizimlari. Ularning ulushi barcha operatsion tizimlar orasida taxminan 90% ni tashkil qiladi. Ushbu kompaniyaning eng mustahkam tizimlari NT texnologiyasiga asoslangan.

МОЙ КОМПЬЮТЕР-maxsus papka yordamida sizning kompyuteringizga joylashgan disklar,papkalar va ular ichidagi fayllarni ko'rish va ular ichidagi fayllarni ko'rish va ular bilan ishlash (har xil amallar bajarish)imkoniyat yaratadi.

МОЙ ДОКУМЕНТЫ-maxsus papkada foydalanuvchi tomonidanish jarayonida yaratilgan matn,rasm,jadval va boshqa fayllar saqlanadi.Bu belgi yordamida esa shu papkaga tezkor o'tishimiz mumkin va ular bilan ishlash imkoniyat yaratiladi.

СЕТЕВОЕ ОКРУЖЕНИЕ-maxsus papka yordamida sizning kompyuteringizga tarmoqqa ulangan kompyuterlardagi fayl,papka va disklar bilan ishlash imkoniyat yaratadi.

ISH STOL -bu ekranning bu sohasi,uning ichida har xil dasturlar o'zining oynasida bajariladi.Ish stolni sozlash uchun biz ПАНЕЛЬ УПРАВЛЕНИЯ ning ЭКРАН buyrug'idan foydalanishimiz yoki ish stolni bu soxasiga ko'rsatib sichqonchaning o'ng tugmasini bosamiz.Paydo bo'lgan kontekst menyusining pastida joylashgan СВОЙСТВА buyrug'i ham aynan shu amalni bajaradi.

WINDOWS dasturining ПУСК menyusi.

Kompyuterda Windows operatsion tizim ustidan va uning yordamida kompyuter va uning qurilmalar ustidan biror bir amal bajarmoqchi bo'lsangiz, siz ПУСК menyusidan foydalanishingiz mumkin.ПУСК tugmasini sichqonchaning chap tugmasi bilan bossangiz WINDOWS ning menyusi ochiladi.

ПускПрограммыMicrosoft Word.

Документы-bu menyu bo’limida foydalanuvchi matnli, jadvalli va boshqa dasturlarda ishlagan oxirgi fayllarning ro’yxati mavjud bo’lib, ular asosan tez ishga tushirish uchun mo’ljallangan. Bundagi ixtiyoriy Файл «sichqoncha» tugmachasini bosish bilan ishga tushiriladi.

Справка- bu menyu bo’limi yordamida Windows muhitida yordam olish mumkin. Bu ishni [F1] tugmachasini bosish bilan ham bajarsa bo’ladi.

Выполнить- bu menyu bo’limi qattiq diskda yoki CD-ROM disklarda joylashgan dasturlarni yuklash uchun xizmat qiladi. Ishga tushirilgan dastur o’zgartirilmaguncha menyu oynasida saqlanadi.

Завершение работы -bu menyu bo’limi yordamida kompyuterni o’chirish, qayta ishga tushirish, MS DOS rejimida qayta ishga tushirish, kompyuter ishini vaqtinchalik to’xtatish mumkin.

Завершение сеанса -bu menyu bo’limi ishlayotgan rejim(seans)dan chiqish uchun xizmat qiladi va bu rejimga qaytadan o’sha yoki boshqa nom, hamda парол bilan kirishni ta’minlaydi.

Настройка-bu menyu bo’limi tizimdagi barcha uskunalarni(printerlar, modem, shrift va hokazo) qayta sozlash imkonini beradi.

«Найти»-bu menyu bo’limi Файл va kataloglarni tez izlab topish, Internet hamda Elektron pochta manzillarini topish uchun qo’llaniladi.