Amaliy ish №2 mavzu: O’zgarmas tok elektr yuritmalarning tabiiy mexanik tavsifini qurish. Ishning maqsadi

AMALIY ISH №2


MAVZU: O’ZGARMAS TOK ELEKTR YURITMALARNING TABIIY MEXANIK TAVSIFINI QURISH.


Ishning maqsadi: O’zgarmas tokli elektr yuritmalarning nominal ko’rsatgichlari bo’yicha tabiiy mexanik tavsifini qurishni o’rganish.
Ketma-ket qo’zg’atishli o’zgarmas tok yuritgichining tabiiy elektromexanik tavsifini qurish.
Tabiiy elektromexanik tavsif ma’lum rusumli yuritgichning pasportida keltirilgan ko’rsatgichlarning nominal miqdorlariga va universal tavsiflarga (4-rasm) asosan quriladi.
Bu ko’rsatgichlar:
- nominal quvvat kVt
- nominal kuchlanish V
- nominal tok A
- nominal aylanish tezligi
- yuritkich chulg’amlarining qarshiligi Om
Tabiiy elektromexanik tavsifning grafigi koordinatalar tizimining I kvadrantasida joylashtiriladi. Abtsissa o’qida tok I ning va ordinata o’qida aylanish tezligi n ning qiymatlari keltiriladi. Tabiiy tavsif grafigi eksponenta shaklidagi egri chiziq bo’ladi. Bu grafikni chizish uchun 1-jadval tuziladi va universal tavsifdan foydalanib to’ldiriladi.
1-jadval

I*	0,2	0,4	0,6	0,8	1	1,2	1,4	1,6	1,8	2	2,2	2,4	2,6
I,A
M, Hm

Universal tavsifdan foydalanib, I tokning, M momentning va n aylanish tezliklarining absolyut qiymatlari quyidagi tartibda topiladi.
Abtsissa o’qida keltirilgan tokning har bir nisbiy miqdorlaridan (I_*=0,2: 0,4: 0,6 va x.k) avval tokning absolyut mikdorlari ifoda orkali topiladi va jadvalga kiritiladi.

2-rasm.Ketma-ket qo’zg’atishli o’zgarmas tok yuritgichlari universal tavsifi.

Keyin M momentning va n aylanish tezligining grafiklarida tokning shu nisbiy qiymatlarining har biriga mos keluvchi nuqtalar va bu nuqtalardan ordinata o’qida keltirilgan moment M_*, aylanish tezligi n_* larning nisbiy qiymatlari aniqlanadi.

Momentning nominal qiymati M_n (2) ga asosan topiladi. Bularga asosan momentning absolyut miqdorlari M=M_n M_* va aylanish tezligining absolyut miqdorlari n=n_nn_* ifodalar orqali topilib jadvalga kiritiladi.
Jadvalda keltirilgan qiymatlardan foydalanib, koordinatalar tizimida va tavsiflar grafigi quriladi. (3-rasm).
Qurilgan grafiklar tahlil qilinib, yuritgichning xususiyatlari haqida xulosa qilinadi.

3-rasm. Ketma-ket qo’zg’atishli o’zgarmas tok yuritgichlarining tabiiy elektromaxanik va mexanik tavsifi

1-misol.Parallel qo’zg’atishli o’zgarmas tok dvigatelining tabiiy mexanik tavsifini qurish.

Dvigatel rusumi P – 72
P_n = 10 kVt nominal quvvati
U_n = 110 V nominal kuchlanish
I_n = 113 A nominal tok
n_n = 750 ayl./min nominal tezligi
R_ya = 0,0515 Om yakor qarshiligi

Birinchi nuqta koordinatalari:

va

Ikkinchi nuqta koordinatalari:

va
N
atijada tabiiy mexanik tavsif kuriladi.(4rasm)
4-rasm. P-72 parallel kuzgatishli uzgarmas tok yuritgichining kurilgan tabiiy mexanik tavsifi

2-misol.Ketma-ket qo’zg’atishli o’zgarmas tok dvigatelining tabiiy mexanik tavsifini qurish.

Dvigatel rusumi D – 32
P_n = 12 kVt nominal quvvati
U_n = 22 0 V nominal kuchlanish
I_n = 69 A nominal tok
n_n = 625 ayl./min nominal tezligi
R_dv. = 0,38 Om dvigatel qarshiligi

Universal mexanik tavsiflardan foydalanib jadval to’ldiriladi.

I*	0,2	0,4	0,6	0,8	1	1,2	1,4	1,6	1,8	2
I1, A	13,8	27,6	41,4	55,2	69	82,8	96,6	110,4	124,2	138
M, Nm	20,4	54,3	88,3	127,3	169,7	210,4	260	312,3	373,3	441,2
n, ayl/min	∞	1080	810	756	675	621	580,5	540	493	479

Jadvaldagi qiymatlar quydagi ifodalarga asosan aniqlanadi:

Tok I₁ = I_* ∙ I_n = 0,2 ∙ 69 = 13,8 A;
Moment M₁ = M_* ∙ M_n = 0,12 ∙ 169,7 = 20,4 Nm;
Tezlik n₁ = n_* ∙ n_n = ∞ ∙ 675 = ∞
;
I₂ = 0,4 ∙ 69 = 27,6 A; I₃ = 0,6 ∙ 69 = 41,4 A;
M₂ = 0,32 ∙ 169,7 = 54,3 Nm; M₃ = 0,52 ∙ 169,7 = 88,3 Nm;
n₂ = 1,6 ∙ 675 = 1080 ayl./min; n₃ = 1,3 ∙ 675 = 810 ayl./min;
I₄ = 0,8 ∙ 69 = 55,2 A; I₅ = 1∙ 69 = 69 A;
M₄ = 0,75 ∙ 169,7 = 127,3 Nm; M₅ = 1 ∙ 169,7 = 169,7Nm;
n₄ = 1,12 ∙ 675 = 756 ayl./min; n₅ = 1 ∙ 675 = 675 ayl./min;
I₆ = 1,2 ∙ 69 = 82,8 A; I₇ = 1,4 ∙ 69 = 96,6 A;
M₆ = 1,24 ∙ 169,7 = 210,4 Nm; M₇ = 1,53 ∙ 169,7 = 260 Nm;
n₆ = 0,92 ∙ 675 = 621 ayl./min; n₇ = 0,86 ∙ 675 = 580,5 ayl./min;
I₈ = 1,6 ∙ 69 = 110,4 A; I₉ = 1,8 ∙ 69 = 124,7 A;
M₈ = 1,84 ∙ 169,7 = 312,3 Nm; M₉ = 2,2 ∙ 169,7 = 373,3Nm;
N₈ = 0,8 ∙ 675 = 540 ayl./min; n₉ = 0,73 ∙ 675 = 493 ayl./min;
I₁₀ = 2 ∙ 69 = 138 A;
M₁₀ = 2,6 ∙ 169,7 = 441,2 Nm;
N₁₀ = 0,71 ∙ 675 = 479 ayl./min; Jadval natijasida tabiiy elektromexanik va mexanik tavsiflar quriladi.(5-rasm)



5-rasm. D-32 rusumli ketma-ket kuzgatishli uzgarmas tok yuritgichining kurilgan tabiiy elektrmexanik va mexanik tavsiflari.