Amaliy ish № ma’lumotlarning axborotli modellari ishning maqsadi

---

AMALIY ISH № 2.
MA’LUMOTLARNING AXBOROTLI MODELLARI 
Ishning maqsadi.
Talabalarda tizim faoliyatini xarakterlovchi asosiy 
tushunchalar bo‘yicha amaliy bilim va ko‘nikmalar hosil qilish.
Masalaning qo‘yilishi. 
Tizimlarning qurilish va faoliyat ko‘rsatishi bilan 
bog‘liq asosiy tushunchalar haqida amaliy bilim olish.
Qisqacha nazariy ma’lumotlar 
Agar tizimga berilgan turli ta’riflarga e’tibor qaratadigan bo‘lsak, ularning 
qurilishi va ishlashi, rivojlanishida “element”, “maqsad” va “yaxlitlik” kabi 
parametrlar qatorida ular bilan teng kuchli bo‘lgan boshqa parametrlar ham alohida 
ahamiyat kasb etadi. Quyida bu parametrlarning har birini tushuncha sifatida qarab, 
ularga tavsif berishga harakat qilamiz.
Demak, tizimlarninig qurilishi, ishlash faoliyati va rivojlanishini 
xarakterlovchi asosiy tushunchalar quyidagilardan iboratdir:
1.
 
Tizimning elementi 
deganda, kelishilgan qoidaga muvofiq, tizimning 
bo‘linmas bir bo‘lagi tushuniladi. Boshqacha aytganda, element tizimning bo‘linish 
chegarasi yoki qismiy birligi bo‘lib xizmat qiladi. Tizim tarkibiga kiruvchi har 
qanday elementning o‘zi ham mustaqil tizim sifatida faoliyat ko‘rsatishi mumkin.
2.
 
Qismiy tizim (tizim osti) 
deganda o‘zida tizimning barcha xossalarini 
saqlagan, muayyan bir guruh elementlarini o‘zida mujassamlashtirgan ichki tizim 
tushuniladi. Bir tizim tarkibida bir yoki bir nechta qismiy tizim hamda alohida 
ko‘rinishdagi avtonom elementlar bo‘lishi mumkin.
3. Tizimning strukturasi 
– bu 
tizimdagi elementlar, ularning muayyan tartibdagi joylashuvi hamda ular o‘rtasidagi 
o‘zaro aloqalar majmui bo‘lib, u tizimning mavjudligini va tavsifini ifoda etuvchi 
asosiy tushuncha bo‘lib xizmat qiladi. Tizimning strukturasi grafik, matritsa, graf, 
iyerarxik tarzda hamda strukturani modellashtirishga mo‘ljallangan boshqa tillarda 
tasvirlanishi mumkin.