Amaliy audit

Moliyaviy qo’yilmalarning turkumlanishi va uning hisobga olish 

uslubiyotiga ta’siri.  

 

Turkumlash 

belgilari 

Turkumlash guruhlari  

Moliyaviy qo’yilmalar 

hisobini tashkil etish 

Iqtisodiy 

munosabatlarni 

ifodalash 

hususiyatiga 

ko’ra  

Mulkka  egalik  munosabatlarini 

ifodalovchi- aktsiyalar va paylar 

Muddatiga  ko’ra:  uzoq 

mud-datlilari 

0610-

schyotda, 

qisqa 

muddatlilari 

5810- 

schyotda 

 

Kredit 

munosabatlarini 

ifodalovchi – obligatsiyalar, oddiy 

va o’tkazma vek-sellar, depozit va 

inves-titsion 

sertifikatlar, 

ipotekalar va b.  

Muddatiga  ko’ra:  uzoq 

mud-datlilari 

0610-

schyotda, 

qisqa 

muddatlilari 

5810- 

schyotda 

Muddatiga 

ko’ra  

Uzoq 

muddatli 

moliyaviy 

qo’yilmalar  (qoplash  muddati  bir 

yildan  oshiq  yoki  bir  yildan  oshiq 

muddat  bo’yicha  daromad  olishni 

ko’zlab qilingan investitsiyalar) 

0610-0690 

schyotlarda 

hisobga olinadi.  

 

Qisqa 

muddatli 

moliyaviy 

qo’yilmalar  (qoplash  muddati  bir 

yildan  oshmagan  yoki  bir  yildan 

oshmagan 

muddat 

bo’yicha 

daromad  olishni  ko’zlab  qilingan 

investitsiyalar) 

 

5810, 

5820 

va 

5890 

schyotlarda 

hisobga 

olinadi 

Turlari 

bo’yicha 

Boshqa 

korxonalarning 

us-tav 

kapitaliga qo’shilgan badallar 

 

 

Obligatsiyalar,  optsion,  fyuchers, 

depozit va jamg’arma sertifikatlari 

va boshqa qimmatli qog’ozlar 

0610  va  5810-schyotlarda 

hi-sobga olinadi 

 

Berilgan qisqa muddatli qarzlar 

5830  –  schyotda  hisobga 

olinadi 

 

---

147 

 

---

148 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

“UZOQ MUDDATLI INVESTITSIYALAR BILAN 

BOG’LIQ MUOMALALAR AUDITINING 

USLUBIY MUAMMOLARI” MAVZUSI BO’YICHA  

TAQDIMOT 

---

149 

 

YuQORIDAGI MAQSADNI AMALGA OShIRISh UChUN QUYIDAGI VAZIFALARNI 

HAL ETISh ZARUR:

inventarizatsiya

o’tkazish yo’li

bilan kassadagi

mavjud pul

mablag’lari, 

qimmatli

kog’ozlar miqdori

va summalarining

haqiqiy

qoldig’ini

aniqlash

kassa muomalalarini

hisobga olishda

«Yuridik shaxslar

tomonidan kassa

muomalalarini amalga

oshirish qoidalari»ga

qay darajada rioya

qilinayotganligini

aniqlash

bank

muassasasidagi

hisob-kitob, 

valyuta va

boshqa maxsus

schyotlar

bo’yicha amalga

oshirilgan

muomalalarni

tekshirib chiqish

o’tkazilgan

tekshirish

asosida oraliq

dalolatnoma

tuzish va xulosa

qilish

 

 

Bankdagi schyotlar bo’yicha muomalalarni tekshirishda auditor quyidagi

ma’lumot manbalaridan foydalanadi:

1

2

3

hisob yuritish siyosati

to’g’risidagi buyruqning pul mablag’lari

hisobiga doir

bo’limi

bankdagi hisob-kitob, valyuta va boshqa maxsus schyotlar bo’yicha

muomalalarni amalga oshirishni va ushbu muomalalarni buxgalteriya

hisobida aks ettirishni tartibga soluvchi asosiy me’yoriy hujjatlar

buxgalteriya hisobotlari (buxgalteriya balansi (1-shakl) va pul

oqimlari

to’g’risidagi hisobot (4-shakl) 

 

 

---

150 

 

4

5

6

soliq hisoboti (so’mdagi va chet el valyutasidagi schyotlar to’g’risida

ma’lumot)

bankdagi schyotlar

bo’yicha muomalalarni hisobga oladigan

sintetik hisob registrlari

bankdagi schyotlarga doir muomalalarni rasmiylashtiradigan dastlabki

hujjatlar

 

 

 

7

8

9

bankdagi schyotlarga doir muomalalarni aks ettirish uchun

qo’llaniladigan ishchi schyotlar rejasi

buxgalteriya hisobining korxonada

qo’llaniladigan shakli va

bankdagi schyotlardagi

mablag’larni hisobga olishga doir

registrlar

ro’yxati

bankdagi schyotlarga doir muomalalar

bo’yicha pul va hisob-

kitob hujjatlarini imzolash huquqiga ega shaxslar

ro’yxati

 

---

151 

 

Moliyaviy investitsiyalarning turkumlanishi va uning hisobga olish

uslubiyotiga ta’siri

Turkumlash 

belgilari 

Turkumlash guruhlari 

Moliyaviy qo’yilmalar hisobini tashkil 

etish 

Iqtisodiy

munosabatlarni

ifodalash

hususiyatiga ko’ra

Mulkka

egalik

munosabatlarini

ifodalovchi-

aktsiyalar va paylar

Muddatiga

ko’ra: uzoq mud-datlilari

0610-schyotda, qisqa muddatlilari 5810-

schyotda

Kredit munosabatlarini ifodalovchi – obligatsiyalar,

oddiy va o’tkazma veksellar, depozit va inves-

titsion sertifikatlar, ipotekalar va b.

Muddatiga

ko’ra: uzoq mud-datlilari

0610-schyotda, qisqa muddatlilari 5810-

schyotda

Muddatiga ko’ra

Uzoq

muddatli

moliyaviy

qo’yilmalar (qoplash

muddati bir yildan oshiq yoki bir yildan oshiq muddat

bo’yicha

daromad

olishni

ko’zlab

qilingan

investitsiyalar)

0610-0690 schyotlarda hisobga olinadi. 

Qisqa muddatli moliyaviy qo’yilmalar (qoplash 

muddati bir yildan oshmagan yoki bir yildan 

oshmagan muddat bo’yicha daromad olishni ko’zlab 

qilingan investitsiyalar)

5810, 5820 va 5890 schyotlarda hisobga

olinadi

Turlari bo’yicha

Boshqa korxonalarning us-tav kapitaliga qo’shilgan

badallar

Obligatsiyalar,

optsion,

fyuchers,

depozit

va

jamg’arma sertifikatlari va boshqa qimmatli qog’ozlar

0610 va 5810-schyotlarda hi-sobga olinadi

Berilgan qisqa muddatli qarzlar

5830 – schyotda hisobga olinadi

 

 

 

ma’lumot manbalari:

• ta’sis hujjatlardan nusxalar; 

• aktsiyadorlar reestrlaridan ko’chirmalar; 

• boshqa korxonalarga amalga oshirilgan

INVESTITsIYalar summalari to’g’risidagi

guvohnomalar; 

• aktsiyalar va boshqa qimmatli qog’ozlar

sertifikatlari; 

• - qimmatli qog’ozlar bo’yicha sotib olish-sotish yoki

qabul qilish-topshirish dalolatnomalari; 

 

---

152 

 

Moliyaviy investitsiyalar auditining yakunlovchi bosqichi 

ular samaradorligini tahlil qilish 

                                                          

                                           Bitta aktsiyaga to’g’ri  

 

                                         keladigan bir yillik               

 

                                            dividend  

 

Dividend daromadi = ----------------------------------  

                                              Bitta aktsiyaning   

                                              o’rtacha bozor bahosi  

 

 

                                                        Bitta aktsiyaning          

Aktsiyalar bozor bahosining        bozor bahosi  

balans (nominal) qiymatiga = --------------------------- 

nisbati                                 Kompaniya                                

                                                 balansida aktsiyaning  

                                                 baholanishi        

                                                  (nominal qiymati) 

---

153 

 

---

154