Amaliy audit

Ichki
audit
funktsiyasi
Ichki audit funktsiyasi organ (maxsus tuzilgan ichki tarkibiy bo’linma) 
tomonidan amalga oshiriladi, uning tomonidan rahbariyatga ichki nazorat 
tizimi samarali faoliyat yuritmoqda va iqtisodiy resurslardan samarali 
foydalanishga nazorat tizimining hissasi bo’yicha tavsiyalar beradi. 

---

261 
Ichki audit maqsadi – bu tavsiyalarni tuzish, rahbariyat tomonidan 
hisobga olinadigan 
majburiy tadbir hisoblanadi. Kamchiliklarni bartaraf etish 
bo’yicha tadbirlarni amalga oshirish rahbariyat javobgarligi hisoblanadi. 
Xatolar bilan ishlash ichki audit faoliyati doirasiga kiradi, lekin qalloblikka 
qarshi choralar qabul qilish uning vazifalari doirasidan tashqariga chiqadi. 
Qalloblikka qarshi kurash, rahbariyat tizimining markaziy elementi bo’lib, 
NTB asosiy xususiyatidan kelib chiqadi. 
Ichki
audit
funktsiyasi
samarasi
uchun
sharoit
Ichki audit xalqaro tan olingan standartlarni tan oladi va qo’llaydi. Ichki 
Auditorlar Instituti tomonidan ishlab chiqilgan Audit Standartlari Tasnifiy 
Standartlar, Ijro Standartlari va Realizatsiya Standartlaridan tashkil topadi. 
Tasnifiy Standartlar tashkilot va tomonlarning ichki audit faoliyatini 
amalga oshirishni tasnifiga taalluqli bo’ladi. Ular asosan mustaqillik, xolislik va 
kasbiy mahoratlarini o’z ichiga oladi. 
Mustaqillik
va
xolislik
Ichki audit – bu mustaqil va xolisona baholash: ichki audit ichki nazorat 
jarayoniga jalb qilinmaydi, chunki u ichki nazoratni baholashi lozim. 
Aksincha, u boshqaruv tarkibiga bog’liq bo’lmagan holda faoliyat yuritadi. U 
bevosita tashkilot rahbari oldida hisobot beradi. 
Kasbiy
mahorati
Ichki audit faoliyati bilim, ko’nikma va boshqa vakolatlar, uning 
majburiyatlarini amalga oshirishni talab qiladigan hamda tegishli kasbiy e’tiborni 
talab etadi. 
Ijro Standarti ichki audit faoliyatining mohiyatini ochib beradi va sifat 
mezonlarini taqdim qiladi, ushbu xizmatlarni taqqoslash orqali baholanadi. 
Ular asosan ish hajmini, auditorlik ishlarining bajarilishini va ichki audit faoliyatini 
boshqarishni o’z ichiga oladi. 
Ish
hajmi
Hamma faoliyat ichki audit sohasi orqali nazorat qilinadi. Bu – barcha faoliyat 
tekshiriladi degan ma’noni bildirmaydi, ular audit baholanishiga kiritiladi va riskni 
baholash natijalari bo’yicha qarab chiqiladi. 

---

262 
Auditorlik
ishlarining
bajarilishi
Ichki audit batafsil riskni baholanishini tekshiradi, rahbariyat tomonidan 
amalga oshiriladigan va uning riskini baholashni tayyorlaydi o’zining ish dasturi 
asosida va audit ishlarini o’tkazadi. 
Audit 
ishlarining 
hamma 
bosqichlarida 
(rejalashtirish, 
testlash, 
tekshirish, hisobot) Ichki audit bo’yicha qo’llanma loyihasida yozilgan 
tartibda 
tegishli 
kasbiy 
mahorat 
bilan 
amalga 
oshiradi, 
tegishli 
auditorlik kasbiy amaliyotini qo’llaydi. 
Ichki
audit
faoliyatini
boshqarish
Audit bo’limi aynan bir xil resurslar bo’yicha taqdim qiladi. Aynan bir xil 
miqdordagi auditorlarni yollash va o’qitish audit strukturasini tuzish, 
auditorlik vazifalarini xalqaro standartlar asosida bajarish imkonini beradi. 
Realizatsiya Standartlari auditorlik ishlarini maxsus turlari qo’llaniladi 
va bu erda ular to’g’risida batafsil to’xtalib o’tilmaydi. 
Ichki auditning asosiy 3 xil turi mavjud – bu mos kelishlik auditi, tizimli audit 
va faoliyat natijalari auditi. 
Mos kelishligi auditi tegishli qo’llanilayotgan qonunlar, qoidalar, nizom, 
standart va tegishli amaliyotga nisbatan mos kelishligini baholaydi. Tizimli audit 
rahbariyat tomonidan tashkil qilingan ichki nazorat ishonchliligini tekshiradi. 
Faoliyat natijalari bo’yicha audit rahbariyatning uning tasarrufida bo’lgan 
umumiy rahbarlik va resurslarga nisbatan harakati natijalarini baholaydi.