Amaliy audit

Moliyaviy investitsiyalarning audit yo`nalishlari 

 

№  Yo`nalish

lar 

Auditning mazmuni 

Ta'minlash darajasi 

1.  Mavjudli

gi    va  

to`liqligi 

Ushbu    yo`nalish    bo`yi-

cha  auditorlik  tekshiruvi 

og`zaki 

so`rovlardan 

boshlanishi  mumkin  (hi-

sobot 

davrida 

qanday 

o`zgarishlar sodir etilgan, 

sotib  olingan  qimmatli 

qog`ozlar  to`liq  hisobga 

olingan,  hisobotda  aks 

ettirilishi, 

analitik 

va 

sintetik schyotlar qoldig`i 

Bosh 

daftarga 

mos, 

qayerda 

saqlanadi 

va 

boshqalar).  Agar,  qim-

matli  qog`ozlar  subyekt-

da saqlansa, ularni ko`rib 

chiqish  va  sanab  chiqish, 

ya'ni 

inventarizatsiyani 

o`tkazish lozim 

Barcha  moliyaviy  investitsiyalar  korxona  uchun 

ahamiyatli bo`lib, balans tuzish sanasiga mavjud va 

kelajaqda daromad keltiradi; 

moliyaviy  investitsiyalar  mavjudligi  belgilangan 

tartibda  o`tkazilgan  inventarizatsiya  va  zarur 

dastlabki hujjatlar bilan tasdiqlangan; 

barcha  moliyaviy  investitsiyalarning  buxgalteriya 

hisobi  va  hisobotida  to`liq  aks  ettirilishi,  hisobga 

olinmay qolgan moliyaviy investitsiyalar yo`qligi; 

moliyaviy 

investitsiyalar 

hisobga 

olinadigan 

sintetik schyotlar qoldig`i va oborotlarining tegishli 

analitik hisob schyotlari qoldiq va oborotlariga mos 

kelishi; 

schyotlar 

bo`yicha 

qoldiq 

va 

oborotlarning 

buxgalteriya  hisobi  registrlaridan  Bosh  daftarga  va 

moliyaviy hisobotlariga to`liq hajmda o`tkazilishi; 



 

moliyaviy investitsiyalar kirimi va hisobdan 

o`chirilish faktlarining barchasi buxgalteriya hisobi 

va hisobotida aks ettirilishi 

---

128 

 

2.  Baholash 

Moliyaviy  investitsiyalar 

bo`yicha  xarajatlar  huj-

jatli  tasdiqlangan  bo`li-

shi,  sintetik  va  analitik 

hisoblarda  aks  ettirilishi, 

qimmatli  qog`ozlarni  so-

tib  olish  usuliga  ko`ra 

ularning  qiymati  me'yo-

riy  hujjatlarga  muvofiq 

shakllantirilgan  bo`lishi 

lozim.    Ularni  hisobotda 

aks  ettirish  uchun  me'yo-

riy 

hujjatlar 

talabiga 

muvofiq baholangan. 

Moliyaviy  investitsiyalar  (qimmatli  qog`ozlar) 

buxgalteriya hisobi va hisobotida me'yoriy hujjatlar 

talablariga muvofiq baholangan; 

chet  el  valutasidagi  qimmatli  qog`ozlarni  so`mda 

baholash amaldagi qonunchilik talablariga muvofiq 

o`tkazilgan; 

qimmatli  qog`ozlarni  sotib  olish  usuliga  ko`ra 

ularning 

haqiqiy  qiymati 

me'yoriy 

hujjatlar 

talablariga muvofiq shakllantirilgan; 

qimmatli qog`ozlar qiymati buxgalteriya hisobotiga 

kiritish  uchun  me'yoriy  hujjatlar  talablariga 

muvofiq  va  to`g`ri  hisoblab  chiqarilgan  (bozor 

bahosi pasayishini hisobga olgan holda); 

qimmatli  qog`ozlarni  sotishdan  olingan  tushum 

buxgalteriya    hisobida  dastlabki  hujjatlardagi 

ma'lumotlarga mos bahoda aks ettirilgan 

3.  Huquq va 

majburiy

atlar 

Subyekt  moliyaviy  in-

vestitsiyalar 

bo`yicha 

tegishli  huquqlarga  ega. 

Buxgalteriya 

balansida 

aks  ettirilgan  qimmatli 

qog`ozlar  subyektga  te-

gishligi to`g`risida barcha 

guvohnomalar 

mavjud. 

Moliyaviy 

investitsiya-

larga egalik qilish huquq-

lari tegishli shartnomalar, 

qabul 

qilish-topshirish 

dalolatnomalari,  qimmat-

li  qog`ozlar  va  boshqalar 

bo`yicha tekshiriladi 

Subyekt  moliyaviy  investitsiyalar  uchun  tegishli 

huquqlarga  ega  va  ushbu  huquqlar  bilan  bog`liq 

xavf-xatar uchun mas'uldir; 

buxgalteriya  hisobida  aks  ettirilgan  moliyaviy 

investitsiyalar  (qimmatli  qog`ozlar  va  berilgan 

qarzlar) subyektga qonun asosida tegishlidir; 

buxgalteriya  balansida  aks  ettirilgan  qimmatli 

qog`ozlar  subyektga  mulkiy  huquq  asosida  tegishli 

bo`lib,  tegishli  huquq  talablariga  mos  shartnomani 

amalga  oshirish  natijasida  olgan  hamda  subyekt 

qimmatli  qog`ozlar  olinganligini  tasdiqlovchi 

barcha zarur guvohliklarga ega; 

buxgalteriya  hisobi  schyotlaridagi  barcha  yozuvlar 

amaldagi 

qonunchilik  va  me'yoriy  hujjatlar 

talablariga  muvofiq  rasmiylashtirilgan.  Isbotlovchi 

va dastlabki hujjatlar bilan rasmiylashtirilgan; 

moliyaviy investitsiyalarga doir barcha muomalalar 

amaldagi 

qonunchilikka 

zid 

bo`lmagan 

munosabatlar sharoitidan kelib chiqadi 

4.  Taqdim 

etish 

va 

yoritish 

Barcha  moliyaviy  inves-

titsiyalar  to`g`ri  turkum-

langan,  ular  to`g`risidagi 

axborotlar 

buxgalteriya 

hisobotlarida  ochib  beril-

gan. Auditor investitsiya-

larning  miqdori,  yo`nail-

shi  va  maqsadga  muvo-

iqligini tahlil qilishi ham-

da  ular  hisobda  to`g`ri 

aks  etilganligini  o`rganib 

chiqishi lozim 

Barcha 

moliyaviy 

investitsiyalar 

to`g`ri 

turkumlangan  va  buxgalteriya  hisobotida  mohiyati 

ochib berilgan; 

moliyaviy 

investitsiya 

turlari 

va 

qaytarish 

muddatlariga ko`ra turkumlangan; 

moliyaviy investitsiyalarni sotish va qaytarish bilan 

bog`liq daromadlar va xarajatlar moliyaviy natijalar 

to`g`risidagi hisobotda to`g`ri turkumlangan; 

moliyaviy  investitsiyalar  to`g`risidagi  axborotlar 

buxgalteriya 

hisobotlariga 

biriktiriladigan 

tushuntirishlarda ochib berilgan 

   

Xulosa  qilib  aytganda,  tekshiriladigan  masalalar  bo`yicha  etarli  dalillarga 

ega  bo`lish  aniqlangan  xatoliklarni  mustaqil  baholash,  yo`l  qo`yilgan 

---

129 

 

kamchiliklarni  hamda  amaldagi  me'yoriy  hujjatlar,  shuningdek  qonunchilikdan 

chetga chiqishlarni aniqlashga imkon beradi.