Амалиёт Вакуум олиш усуллари

1. 
   Амалиёт
   

Вакуум олиш усуллари.
Вакуумни ўлчаш
Замонавий фан-техника техиологиясида вакуумга эҳтиёж катта бўлиб, вакуумли асбобларни яратиш вакуумни ҳосил қилишдан бошланади. Ҳозирги кунда вакуум технологияси жуда кўпгина илм-фан ва технология тармоқлари, соҳаларида қўлланилмоқда. Буларга ярим ўтказгичли қурилмалар ва асбоблар техникаси, металларни вакуумда эритиш, қаттиқ жисмлар юзасида юпқа плёнка ҳосил қилиш, вакуумда тоза юзаларни қуритиш, вакуумда қаттиқ ва суюқ жисмларни буғ ҳолати орқали ҳайдаш, ҳар хил металларни вакуумда шимдириш ва турли, ўта мураккаб жараёнларни мисол қилиб олсак бўлади.
Вакуум даражаси молекуланинг эркин югуриш узунлиги бўлган λ нинг идишнинг ички ўлчамлари катталиги d га нисбати билан аниқланади:

бунда σ-молекуланнлг эффектив диаметри.
Юқори вакуум деганда λ>>đ бўлган ҳолат тушунилади, яъни идиш ўлчами d молекуланинг эркин югуриш узунлиги λ дан анча кичик бўлиши керак.
Ўта юқори вакуум идишдаги газ молекулаларнинг жуда кичик концентрацияси ҳамда паст босими билан тавсифланади

Вакуум даражаси	Паст	Ўрта	Юқори	Ўта юқори
Босим соҳаси мм.сим.уст	760	10^-3	10^-3-10^-7	<10^-7

1-жадвал
Замонавий усулларда вакуум олиш тавсифлари.
Вакуум технологиясида ҳозирга қадар босими 10^-3 дан то 10^-14 мм.сим.уст. оралиғидаги бўлган вакуумлар олинган. Бундай вакуум олиш оралиғини бир хил турдаги қурилма ёрдамида олиб бўлмайди.
Ҳозирги даврда юқори вакуум олиш учун қуйидаги ускуна ва услублар қўлланилади:

• 
  Турли хил механик вакуум насослари;
  

• 
  Буғ оқимли насослар;
  

• 
  Ичи газлардан бўшатилаётган идишнинг ичига сўрувчи
  моддалар солиш;
  

• 
  Газ сўрувчи қопқонлар;
  

Амалиётда бу усуллар биргаликда ишлатилади.
Ҳ
озирда турли хил насослар ёрдамида ҳосил қилинадиган вакуумларнинг босимлари диаграммаси жадвалда берилган (2-жадвал).