Allayarov A. I. O’rmonov H. B. O‘zbekistondagi ziyoratgoh obidalar

“Qulpisar ota” ziyoratgohi o‘lkamizdagi tarixchi va arxeologlar tomonidan o‘z yo‘nalishlari nuqtai-nazaridan o‘rganilgan. Jumladan, 1956 yilda O‘zR FA Tarix va arxeologiya institutining YA.G‘.G‘ulomov boshliq Moxandaryo ekspeditsiyasi Jizzax vohasi arxeologik yodgorliklarini o‘rganish jarayonida Jizzax shahridan 30 km shimol tomonda ya’ni ziyoratgoh hududida joylashgan qadimda ko‘chmanchilar dashti bilan chegarada qurilgan IX-X asrlarga oid Qulpisar rabodi va ilk qurilish davri milodiy I-II asrlarga oid Dunyotepa qal’asini ochib o‘rgangan.
Shuningdek, ushbu ob’yektni o‘rganish mobaynida Dunyotepadan 100-120 m sharq tomonda joylashgan “Qulpisar ota” ziyoratgohining asosiy sig‘inish va qurbonlik uchun jonliq so‘yiladigan, o‘lchami 180 sa x 150 sm va balandligi 120 sm bo‘lgan bir nechta tosh bo‘laklaridan tiklangan va usti tosh plita bilan yopilgan, qon izlari saqlanib qolgan tosh inshooti ham o‘rganilgan. Ya.G‘.G‘ulomovning fikricha, “Qulpisar ota” yodgorligi muqaddas hisoblanib, bu yerga kelgan shifo yoki madad talablar dolmen va uzun sag‘anaga sig‘inishgan. Qurbonlik uchun olib kelingan jonliqlar shu erda so‘yilgan. Bu yerga kelganlar inshootning yuqorisidagi tuynukdan o‘tishgan. Bunday dolmenlar dafn inshooti sifatida bronza davridan to islom dini ommalashguncha keng yoyilgan”.