Allayarov A. I. O’rmonov H. B. O‘zbekistondagi ziyoratgoh obidalar

Mаvlono Grekushoh ziyorаtgohi

yaqin-atrofda yoʼq edi. Shunda bu ulugʼ zot bir toshloq joyga asolarini uradilar, oʼsha joydan suv otilib chiqadi. Ushbu suv “Jondahor ota” ziyoratgohining muqaddas chashmasi boʼlib qoladi. Tahorat olib tuyalarini minib yana yoʼlga tushadilar, tuyalari biroz yurib, hozirda Mavlono Grekushoh xonaqohi deb ataluvchi joyda choʼkadi va qayta oʼrnidan turmaydi. Shundan soʼng ul zot shu joyda makon tutadilar. Mahalliy xalq orasida yana shunday maʼlumotlar mavjudki, yaʼni ushbu buyuk zotning kelishi bilan bu yerdagi urushlar, turli xil muammolar barham topadi. Shundan ul kishiga Grekushoh, yaʼni “tugun yechuvchi” nomi berilgan. Jondahor ota ziyoratgohida joylashgan muqaddas chashma suvi koʼplab kasalliklarga daʼvodir.¹³⁴

Mavlono Grekushoh va Jondahor ota ziyoratgohlarining bugungi kundagi holatga kelishida shu qishloqda istiqomat qiluvchi Saidmurod ota Tolipovning xizmatlari kattadir. U kishining bevosita tashabbusi bilan Jondahor ota ziyoratgohida 2003-yili taʼmirlash ishlari olib borildi. Mustaqillik yillarida ziyoratgoh hashar yoʼli bilan taʼmirlandi. Saidmurod ota qishloqdagi yoshi ulugʼ insonlardan biri hisoblanadi. Jondahor ota ziyoratgohi haqida koʼp maʼlumotlarga ega hamda ushbu ziyoratgoh tarixini oʼrganish hamda hozirga qadar ziyoratgoh haqida saqlanib qolgan qoʼlyozma va ogʼzaki maʼlumotlarni toʼplash bilan shugʼullanadi.

Muhammad Sharif haqida bizgacha yetib kelgan maʼlumotlar asosan avloddan avlodga oʼtib kelgan rivoyat va afsonalardan iborat. Lekin ushbu moʼtabar inson qilgan buyuk ishlarni tarix hech qachon unutmaydi. Ularning qoldirgan maʼnaviy merosi xalqimiz qalbida abadiy saqlanib qoladi. Mavlono Grekushoh singari koʼplab ziyoratgohlar oʼziga xos tarixga ega. Lekin ushbu ziyoratgohlar va ularning tarixi haqida hali koʼpchilik maʼlumotga ega emas. Bunday tarixiy qadamjo va ziyoratgohlarni tarixini bilish oʼrganish bizni oʼtmishdagi ajdodlarimiz merosidan bahramand boʼlishimizni taʼminlaydi. Shuning uchun ham bugungi kunda bunday ziyoratgohlarni oʼrganish hamda ularni xalqimizga va butun insoniyatga tanitish muhim ahamiyat kasb etadi.