Allayarov A. I. O’rmonov H. B. O‘zbekistondagi ziyoratgoh obidalar

Sayid Amir Kulol maqbarasi

Qissalardan biriga, shuningdek, apokrifik asar "Malfuzat-i/Tuzukat-i Temuri»ga ko‘ra, Amir Kulol Amir Temurga fotiha bergan va unga buyuk kelajakni bashorat qilgan. Tabarruk inson haqidagi bunday tasavvur va uning o‘quchisi Baxouddin Naqshbandiyning sharafi Amir Kulolning dafn joyining dongdor bo‘lishida xizmat qildi. Shunday bo‘lsada, uning qabri tepasida bir nechta aytarli binolar barpo qilinmagan. Sovet davrida bu joylar tashlandiqqa aylangan. XIX asr boshlarida masjid butunlay buzib tashlangan.

Mustaqillik davrida Kogonlik dindorlar va Nakshbandiy-Mudjaddidiyning tashabbusi bilan Amir Kulol dafn etilgan joydan uzoq bo‘lmagan yerga ko‘rimsiz maqbara ko‘tarilgan. Shu bilan birga, avliyoning aniq ko‘milgan joyi belgilanmagan. 2008 yil O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining tashabbusi bilan avliyoning aniq dafn etilgan joyi aniqlangan va 6 ga maydon atrofiga ikkiqavatli maqbara bunyod etilgan. Asosiy ko‘milgan hujrasi ko‘fiychilik yozuvlari bilan ziynatlangan, ikkinchi bino esa shakldor g‘ishtlar bilan bezatilgan bo‘lib, ranglar va soyalar antiqa o‘yinini aks etadi. Bir vaqtning o‘zida masjid darvozalari, ibodat joylari va tahorat uchun sakkizqirrali hovuz hamda 10,5 metr balandlikdagi minora o‘rnatilgan. Atroflariga pishgan g‘ishtdan yo‘laklar va marmardan zina-poyali bog‘ barpo etilgan. Darvozaning yog‘ochdan bezatilgan tasmalari buxorolik ustalar tomonidan o‘yma naqshlarda bezatilgan.¹¹¹

Abduxoliq G‘ijduvoniy maqbarasi. XV asr. 1103 yilda G‘ijduvon shahrida tavallud topgan buyuk tasavvuf va sofiylik tariqati shayxi Abduxoliq G‘ijduvoniy hazratlari sharafiga bag‘ishlab 1433 yilda Mirzo Ulug‘bek tomonidan Hazrat qabrlarining qibla tomonida muhtasham madrasa qurdirilgan. Madrasaning tashqari qismida,hazrat maqbarasi yonida quduq, chillaxona va minora ham bunyod etilgan. Hazrat xalq orasida "Xojayi jahon" nomi bilan mashhur tasavvufga oid bir qancha asarlar muallifidir.